Czy zauważyliście, że w podręcznikach gramatyki i zbiorach ćwiczeń nie ma za wiele ćwiczeń na męskoosobowe i niemęskoosobowe formy czasowników w czasie przeszłym?
Czas przeszły ćwiczony jest we wszystkich osobach i liczbach, nie dając uczniom poćwiczyć tego, co jest dla nich najtrudniejsze. Chodzi o rozróżnienie na męskoosobowe i niemęskoosobowe formy. Przypominam wam, że pierwszych z nich używamy tylko, kiedy mówimy o grupie mężczyzn lub o grupie ludzie, w której są i kobiety, i mężczyźni. Natomiast niemęskoosobowych form używamy, kiedy mówimy o wszystkich innych rzeczownikach: rodzaju żeńskiego i nijakiego, żywotnych i nieżywotnych.
Dziś proponuję wam poćwiczyć właśnie ten aspekt polskiej gramatyki. W podanym ćwiczeniu w nawiasach podane są potrzebne czasowniki i osoby, w których te czasowniki trzeba wpisać, zawsze w czasie przeszłym. W sytuacjach niejasnych podałam też rodzaj (męski lub żeński). Jednak w większości przypadków to kontekst powinien wam podpowiedzieć, czy konieczna jest forma męskoosobowa czy niemęskoosobowa.
Na przykład: “czytać – my, r.m” oznacza, że trzeba wpisać formę “czytaliśmy”.
Natomiast w zdaniu “Dziewczyny, co (robić – wy) w Zakopanem?” w nawiasie nie jest wskazany rodzaj żeński, bo wynika to z kontekstu.
Dzisiaj mam dla was ćwiczenie audio na temat modnych zakupów!
Today I have for you an exercise on the topic of fashion shopping!
Dialog napisałam sama z myślą o tym, żeby dać wam żywy, autentyczny tekst z wyrażeniami, które przydadzą się wam w realnym życiu.
I wrote the dialogue myself, bearing in mind that I wanted to give you a lively, authentic text with expressions, which will be useful in real life.
Waszym zadaniem jest wysłuchanie dialogu i wybranie odpowiednich odpowiedzi do wszystkich pytań. Na końcu, po wszystkich pytaniach, znajdziecie skrypt nagrania, żebyście mogli sprawdzić wszystkie słowa i sformułowania.
Your task is to listen to the dialogue and choose the correct answers to all the questions. In the end, after all the questions, you will find a script of the audio file in order to check all the words and constructions.
Portrait of a lovely woman trying out a new dress and asking for a friend’s opinion in the fitting room.
Skrypt dialogu można przeczytać, nacisnąwszy “czytaj”.
You can read the script of the dialogue by pressing “czytaj”.
[spoiler title=”czytaj”] Klientka: Dzień dobry!
Sprzedawczyni: Dzień dobry! Czy mogę pani w czymś pomóc?
K: Tak, chętnie. Szukam czegoś eleganckiego na rozmowę kwalifikacyjną.
S: Czyżby teraz na rozmowy kwalifikacyjne trzeba się ubierać według ostatniej mody?
K: Nie, oczywiście, że nie. Jestem młodą mamą, po porodzie bardzo zmieniła mi się sylwetka i stare rzeczy mi nie pasują.
S: Rozumiem. Zaraz coś dla pani znajdziemy. Woli pani spodnie w kant czy elegancką spódnicę?
K: Chyba lepiej spódnicę, tak będę się czuła bardziej kobieco.
S: Oczywiście, jak pani woli. Mogę pani zaproponować taki bardzo klasyczny komplet w stylu Margaret Thatcher.
K: Czy on z kolei nie jest zbyt oficjalny? W końcu staram się o posadę zwykłego pracownika, a nie dyrektora firmy.
S: Może ma pani rację. Może w takim razie taką czarną spódnicę za kolano i do niej na przykład kraciasty żakiet? Myślę, że z białą bluzką będzie wyglądać w sam raz.
K: No, to wygląda idealnie. Czy tu są przymierzalnie?
S: Oczywiście! Zapraszam tędy do końca i na prawo. Jaki pani ma rozmiar?
K: Chyba 54. Trudno mi powiedzieć. Przed porodem miałam 48, ale teraz nabrałam trochę kilogramów, a w ostatnim roku nie kupowałam żadnych ubrań oprócz dresów i szerokich swetrów.
S: Nie ma problemu, spróbujemy na razie 54, jeśli nie będzie pasował, przyniosę pani inny.
K: Dziękuję.
…
S: I jak?
K: Nie jest źle, dziękuję. Nie wiem tylko, czy ta spódnica mnie za bardzo nie opina.
S:Ależ nie, leży idealnie!
K: Naprawdę? Chyba po prostu się odzwyczaiłam od przylegających ubrań. Ale podoba mi się ta falbanka na dole. I żakiet pasuje do niej idealnie.
K: Jeśli przypnie pani sobie do niej broszkę, będzie super stylowo.
S: No, niezły pomysł. Muszę jeszcze kupić do tego jakieś wysokie obcasy, może zamszowe, one są takie modne w tym sezonie!
K: Rzeczywiście, dobrze się wkomponują w ten komplet.
S: Super, dziękuję bardzo za pomoc, bez pani nie dałabym sobie rady!
K: Ależ nie ma za co, cieszę się, że mogłam pomóc. Zapraszamy do kasy!
S: Zaraz się przebiorę i podejdę. Dziękuję bardzo. [/spoiler]
Podobają ci się moje audio testy? Chcesz poćwiczyć więcej?
Do you like my audio tests? Do you want to practice more?
Kontynuujemy rozmowę o modzie. Tym razem skupimy się na przyjemnym i ładnym temacie, mianowicie na biżuterii.
Let’s continue our fashion talk. This time we will focus on a pleasant and beautiful topic, which is jewellery.
Na początek, proponuję pełny spis różnych rodzajów biżuterii:
For a start, I propose a full list of different kinds of jewellery:
Sądziłam, że ta lista już jest pełna, ale na lekcji z jedną z moich studentek zdałam sobie niedawno sprawę z tego, że warto szerzej skomentować ozdoby noszone na szyi.
I thought this list was complete, but recently during a class with one of my students, I realised that it would be a good idea to comment more on the jewellery worn on the neck.
Właśnie od słowa “szyja” pochodzi ogólne słowo naszyjnik. Oznacza ono każdy rodzaj ozdoby na tę część ciała. W języku codziennym często używa się tego słowa również, kiedy mówimy o ozdobie, której konkretny rodzaj trudno określić, Jak na przykład takie:
In the word “szyja” (“neck”) lies the root of the word “naszyjnik” (“a necklace”). It means any kind of jewellery for this part of the body. In everyday language, we also use this word when we are talking about a piece of jewellery, the exact kind of which is difficult to specify. As, for example, with these:
Teraz zastanówmy się, dlaczego powyższe modele jest trudno sklasyfikować i czym się charakteryzują te, które można nazwać klasycznymi?
kolia – to “naszyjnik ze szlachetnych kamieni lub ich imitacji ułożonych w bogatą, dekoracyjną kompozycję”. Najczęściej kolie to najdroższe elementy biżuterii, którą noszą królowe i księżniczki na wyjątkowe okazje.
choker – to “krótki naszyjnik, ciasno oplatający szyję i podkreślający jej smukłość”. Najbardziej kultowym chokerem na świecie był ten, który nosiła księżna Diana.
korale – to “ozdoba z koralików nanizanych na sznurek”. Samo słowo “koralik” oznacza drobny, okrągły paciorek o dość regularnym okrągłym kształcie. Oryginalnie korale, jak sama nazwa wskazuje, były robione wyłącznie z korali morskich. Później zaczęto robić takie same małe koraliki z innych kamieni szlachetnych i półszlachetnych, a potem również z drewna, szkła, plastiku itp. Niemniej jednak nadal ważna jest ich forma. To nie mogą być na przykład muszelki. Co ciekawe, to nie mogą być też perły. Nie mówimy “korale z pereł”. Mówimy “sznurek pereł” albo “naszyjnik z pereł”.
łańcuszek – to zdrobnienie od słowa “łańcuch“, które znaczy “szereg połączonych ze sobą ogniw, zwykle metalowych”. Najczęściej łańcuszek ma jednakowe ogniwa. Bywa, że dla oryginalności dodane są też ogniwa innej formy, ale zbliżonej wielkości. Na łańcuszek zawsze można nawlec wisiorek. Kiedy więc duży ozdobny wisiorek jest już integralną, nieodłączną częścią naszyjnika, trudno go nazywać łańcuszkiem.
wisiorek (zdrobnienie od “wisior”) – ozdoba z metalu, drogich kamieni, kości słoniowej itp., zawieszona zwykle na łańcuszku i noszona na szyi.
kolia – this is a necklace made of precious stones or their imitation which are formed into a rich decorative composition. In most cases these are the most expensive pieces of jewellery, which are worn by queens and princesses for special ocasions.
choker – this is a short necklace, tightly fitting the neck, emphasising its shape. The most famous choker in the world was the one worn by princess Diana.
korale (beads) – this is an ornament made of threaded beads. The word “koralik” itself means a small bead of quite a regular round form. Initially, as the Polish name suggests, beads were made only from sea corals. Later people started making similar small beads from other precious and semiprecious stones, and then also from wood, glass, plastic etc. Nevertheless, the form is what matters. They can’t be made from seashells for example. An interesting fact is that these can’t be pearls either. We don’t say “korale z pereł” (“beads of pearls”). We say “sznurek pereł” (a string of pearls) or “naszyjnik z pereł” (a pearl necklace).
łańcuszek (a chain) – this is a short form of the word “łańcuch”, which means “a set of links connected with each other, usually made of metal”. Usually a chain has similar links. Sometimes in order to achieve originality, links of a different form, but a similar size are added. You can always thread a pendant on a chain. That’s why if a big decorative pendant already is an integral part of a necklace, it’s difficult to call it a chain.
wisiorek (a pendant, a short form of the word “wisior”) – an ornament made of metal, precious stones, elephant ivory etc, usually threaded on a chain and worn on the neck.
Mam nadzieję, że teraz czujecie się dobrze przygotowane do wyprawy do jubilera!
I hope now you are well equipped for a visit to the jeweller’s!
Ćwiczyliśmy dość długo biernik i dopełniacz, teraz przyszedł czas na miejscownik!
We’ve practiced quite a lot of genitive and accusativus, now the time came for locative!
Jednak, jak zwykle, żeby nie było wam zbyt łatwo, w tekście jest kilka rzeczowników, które wymagają innych przypadków. Musicie więc być czujni! Pamiętajcie też, by nie zmieniać liczby rzeczowników podanych w nawiasach.
And yet, in order not to make things to easy for you, there are some nouns in the text, which require different cases. So be vigilant! Also remember not to change the number of the nouns in brackets.
Podobają ci się moje testy na przypadki? Chcesz poćwiczyć więcej?
Do you like my tests on cases? Do you want to practice more?
Dzisiaj spróbujemy spojrzeć na przypadki polskie z innej strony!
Today we will try to look at Polish grammatical cases from a different side!
Tym razem macie podane wszystkie brakujące słowa już w poprawnych formach. Co trzeba zrobić? Trzeba je wstawić w odpowiednie miejsca zgodnie z gramatycznym kontekstem! A żeby zabawa była lepsza, postanowiłam wybrać tylko słowa pochodne od rzeczownika “węgiel“. Ten tekst to mój niewielki ukłon wobec mojego rodzinnego regionu, Śląska, który jest największym producentem węgla w Unii Europejskiej.
Miłej zabawy!
This time you have all the lucking words already in correct forms. What should you do? You have to put them in correct places according to grammatical context. In order to make the game more interesting, I decided to choose only the words-derivatives from the noun “węgiel” (coal). This text is my personal tribute to my fatherland, SIlesia, which is the biggest producer of coal in the EU.
Are you just starting your adventure with Polish language? Do you want your children to play games with more of a benefit? here is a Polish-English memory game for you!
What you have to do is to match images with a Polish description with cards containing English translation. When you open cards with Polish description, you will hear an audio file with pronunciation, which will make remembering process even easier.
Kto z was nigdy nie miał problemów z polską fonetyką?
Which one of you has never had problems with Polish phonetics?
Sądzę, że jest to pytanie retoryczne. Dlatego proponuję wam zagrać w fonetyczną grę memory, żeby poćwiczyć rozumienie polskich dźwięków rz, sz, cz, ś, ć ze słuchu. Połączcie karteczki ze słowami z odpowiednimi karteczkami z zapisami audio.
I guess, this is a retorical question. That’s why I offer you to play a phonetical memory game in order to practice understanding Polish sounds rz, sz, cz, ś, ć from listening. Match the cards with words with the according cards with audio files.
Друзья, те из вас, кто знают меня достаточно долго, уже в курсе, что я крайне редко высказываюсь на политические темы. И, хотя прошлый и нынешний год “подарили” нам несколько событий, на которые очень сложно не реагировать, я сохраняла свой нейтралитет и не комментировала их открыто нигде, кроме личного пространства.
Да и как прокомментировать тиранию, жестокость, вранье, несправедливость и абсолютную бесчеловечность людей у власти? Не находились подходящие слова. Но вот недавно я узнала, что слова уже были найдены, причем давно.
Но давайте начнем с начала. Вы когда-нибудь слышали про польского певца по имени Jacek Kaczmarski? Многие называют его польским Высоцким. Он был бардом, который пел интеллектуальные, сильные песни собственного сочинения под гитару. В 1978 году он написал свою самую известную песню “Mury”.
Вслушайтесь в слова:
On natchniony i młody był, ich nie policzyłby nikt
On im dodawał pieśnią sil, śpiewał, że blisko już świt
Świec tysiące palili mu, znad głów unosił się dym
Śpiewał, że czas, by runął mur, oni śpiewali wraz z nim
Wyrwij murom zęby krat
Zerwij kajdany, połam bat
A mury runą, runą, runą
I pogrzebią stary świat!
Wkrótce na pamięć znali pieśń i sama melodia bez słów
Niosła ze sobą starą treść, dreszczena wskroś serc i dusz
Śpiewali wiec, klaskali w rytm, jak wystrzał poklask ich brzmiał
I ciążył łańcuch, zwlekał świt, on wciąż śpiewał i grał
Wyrwij murom…
Aż zobaczyli ilu ich, poczuli siłę i czas
I z pieśnią, że już blisko świt, szli ulicami miast
Zwalali pomniki i rwali bruk – Ten z nami! Ten przeciw nam!
Kto sam, ten nasz największy wróg! A śpiewak także był sam
Patrzył na równy tłumów marsz
Milczał wsłuchany w kroków huk
A mury rosły, rosły, rosły
Łańcuch kołysał się u nóg…
Patrzy na równy tłumów marsz
Milczy wsłuchany w kroków huk
A mury rosną, rosną, rosną
Łańcuch kołysze się u nóg…
Это песня про романтического поэта, которого толпа боготворит (зажигает для него свечи, аплодирует, поет вместе с ним), пока он в своих песнях предвещает перемены, новый день и наступление новой эпохи. Он призывает толпу разрушить стены вокруг себя и под их развалинами похоронить старый порядок вещей. Когда наконец наступает утро, светает, толпа понимает, что их много, и они идут буквально разрушать старый порядок. В пылу страстей они не разбираются, кто их соратник, а кто их враг. Их девиз – это:
“Kto sam – ten nasz największy wróg!” – “Кто один – тот наш главный враг!”
Но ведь поэт тоже был один… Это и есть судьба романтического поэта-пророка: он никогда не объединяется с толпой. Песня заканчивается очень трагично, волнительно, до мурашек по коже: поэт стоит и смотрит на то, как стены не только не рушатся, но растут. И цепь качается на ногах.
Эту концовку трактуют по-разному. Можно в этом увидеть аллегорию того, что стены – вовсе не тюремное заключение, а предрассудки и страхи. Именно поэтому толпа не освобождается от них, а только их укрепляет.
Парадокс этой песни заключается в том, что она предсказала свою собственную судьбу.
Песня рассказывает про поэта, которого толпа совсем не поняла. Но и самого Качмарского тоже не все поняли. В 1980 году началось активное движение Solidarność, которое в итоге стало триггером получения Польшей полной независимости. Во главе движения стояли Lech Wałęsa и Anna Walentynowicz. В целом, напряженность, жестокость и неопределенность 80-х годов в Польше можно смело сравнить с 90-ми годами в России.
Поэтому, когда люди слушали эту песню Качмарского, они слышали в ней только припев:
Wyrwij murom zęby krat
Zerwij kajdany, połam bat
A mury runą, runą, runą
I pogrzebią stary świat!
Люди воспринимали это как дословный призыв разрушить ненавистную систему и выйти из той тюрьмы, в которой в те времена сидели многие политзаключенные, включая и Леха Валенсу, например. Качмарский часто говорил, что его песня вовсе не об этом. Хоть он и был большим сторонником “Солидарности”, ему не нравилось, что его песне “пришили бирку” оппозиционной и антиправительственной. Он пел про совершенно другое: про непонимание поэтов. И вот, его никто не понимал.
Обратите внимание, что многие ролики на youtube под слова этой песни подкладывают фотографии из кинохроники 80-х годов, особенно про военное положение, которое началось 13 декабря 1981 года:
Так уж получилось, что эта песня навсегда осталась в нашей памяти антисистемной, сильной и призывающей к действию.
Почему же я про нее вспомнила сейчас? Потому что, как оказалось, эту же песню в прошлом году перепели на белорусском активисты, борющиеся за независимость и свободу Белоруссии:
Лично меня этот факт очень сильно растрогал. Я почувствовала большую радость и гордость за то, что, в некотором смысле, есть и польская частичка в белорусском восстании и борьбе.
Перефразируя слова Качмарского “Ten z nami, ten przeciw nas”, хочу сказать всем своим белорусским друзьям и студентам:
Chcesz się dowiedzieć o innych wybitnych Polakach?
Oto kolejny test leksykalno-gramatyczny. Tym razem ćwiczymy mianownik, dopełniacz i biernik w liczbie pojedynczej i mnogiej.Pamiętajcie o tym, że słowa w nawiasach są już podane w odpowiedniej liczbie.
Here is another vocabulary and grammar test. This time we are practising nominative, genitive and accusative cases in singular and plural. Remember that words in brackets are already given in necessary grammatical number.
Podoba ci się ten test? Tu znajdziesz podobne, na inne tematy:
