Супы из фруктов и ягод

Лето в разгаре, всех мучает жара, и у всех есть свои идеи насчет того, как с ней справляться. Идеей искупаться в фонтане или объесться мороженым вряд ли можно кого-то удивить. Но бьюсь об заклад, что про такой способ вы еще не слышали!

Все мы знаем приятную освежающую прохладу окрошки в жаркий летний день. А как насчет холодного супа из фруктов? Кстати, тут стоит прояснить один очень интересный момент: в польском к фруктам относятся и ягоды. Если вы проверите в польской энциклопедии слово «owoce», то в их перечне вы увидите «krzewy owocowe» («фруктовые кусты»), к которым относятся смородина, малина, крыжовник и пр. Так что, если вам в Польше предложат фруктовый суп, он вполне может оказаться ягодным!

Поляки для этого блюда используют как свежие, так и замороженные или сушеные фрукты. Их нарезают, варят и протирают через сито. Затем добавляют сахар и приправы, например гвоздику, корицу или лимонную цедру. В жаркую погоду такие супы подают охлажденными до температуры 14 градусов.

Чаще всего фруктовые супы делают из вишни, малины, клубники и яблок, но бывают и супы из киви или, например, rabarbaru – ревеня (который, кстати, часто используется в польской сладкой выпечке). Кроме этого часто делают и смешанные супы из нескольких видов плодов.

Чтобы сделать суп более «основательным» и сытным, иногда в него добавляют макароны (особенно фарфалле) или клецки. При подаче на стол тарелки часто украшают живыми цветами.

Вам понравилась эта идея? Вот примерный рецепт такого супа:

  • 750 g dowolnych owoców
  • 250 ml śmietany 30%
  • 250 ml soku jabłkowego
  • 2 łyżki kisielu truskawkowego
  • 2,5 l wody
  • cukier (około 2 łyżek, ilość zależy od smaku owoców)
  • 200 g makaronu farfalle

Owoce umyć, obrać i włożyć do garnka. Nalać do niego wodę i sok jabłkowy i ugotować owoce. W miseczce wymieszać kisiel z dwiema łyżkami wody i wlać do owoców. Doprowadzić wszystko do wrzenia, ciągle mieszając. Zdjąć garnek z ognia i ostudzić. Do zimnej zupy dodać śmietanę i cukier, zamieszać.

Makaron ugotować zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Nakładać do misek porcje makaronu i zalewać zupą.

  • 750 г фруктов на ваш выбор
  • 250 мл сметаны 30%
  • 250 мл яблочного сока
  • 2 ложки клубничного киселя
  • 2,5 л воды
  • сахар (ок. 2 ложек, количество зависит от вкуса фруктов)
  • 200 г макарон фарфалле

Фрукты помыть, очистить и положить в кастрюлю. Налить в нее воду и яблочный сок, и сварить фрукты. В мисочке развести кисель в двух ложках воды, и влить его во фрукты. Все довести до кипения, постоянно помешивая. Снять суп с конфорки и охладить. В холодный суп добавить сметану и сахар, перемешать.

Макароны сварить согласно инструкции на упаковке. В мисочки накладывать порции макарон и заливать супом.


Eсли вы ее еще не пробовали, срочно включайте ее в список блюд, которые необходимо попробовать во время поездки в Польшу!

Способы инвестирования

Давайте поговорим про деньги!

А конкретно, про три вещи:

  1. во-первых, хочу вам напомнить в очередной раз, что pieniądze – одно из самых нерегулярных слов в польском языке. На всякий случай, давайте вспомним еще раз его склонение. Лишним не будет.
    Mianownikpieniądze
    Dopełniaczpieniędzy
    Celownikpieniądzom
    Biernikpieniądze
    Narzędnikpieniędzmi
    Miejscownikpieniądzach
  2. во-вторых, хочу с вами поделиться несколькими интересными польскими фразеологизмами про деньги.

    grosz do grosza, będzie kokosza – копейка рубль бережет
    kupić coś za dwa grosze – купить что-то очень дешево
    wcisnąć swoje trzy grosze – вставить свои пять копеек
    groszowa sprawa – копеечный вопрос
    być bez grosza przy duszy – не иметь ни гроша за душой
    wdowi grosz – лепта вдовицы
    spać na pieniądzach – быть сказочно богатым
    wyrzucać pieniądze w błoto – бросать деньги на ветер
    być rozrzutnym – сорить деньгами

  3. в-третьих, хочу с вами поговорить о том, как можно вложить деньги для получения выгоды. На самом деле, видов инвестирования достаточно много. Вот самые основные:
  • dynamiczne lokaty bankowe – динамичные банковские вклады
  • obligacje – облигации
  • kryptowaluty – криптовалюты
  • nieruchomości – недвижимость
  • fundusze inwestycyjne – инвестиционные фонды
  • własne przedsiębiorstwo – собственное предпринимательство
  • inwestycje na giełdzie – инвестиции на бирже
  • inwestycje w metale i kamienie szlechetne – инвестиции в металлы и драгоценные камни

Как правило, именно в этом пункте мои студенты очень креативны, они придумывают много других способов вложения денег. А какие идеи у вас?

Про предлог „z”

Одной из самых сложных частей речи в польском является предлог. Многие из польских предлогов могут управляться разными падежами, они используются в разных контекстах и часто соединяются с совсем другими глаголами, чем в русском.

Поэтому на своих уроках я стараюсь их прорабатывать максимально подробно. Сегодня я хочу с вами поговорить про предлог „z”. Он относится к одному из тех, которые соединяются с двумя падежами, а конкретно с родительным и творительным (dopełniacz i narzędnik).

Своим студентам я часто показываю разницу его употребления на двух примерах:
zupa z pieczarkami
zupa z pieczarek

В первом случае мы имеем дело с супом с шампиньонами, как ингредиентами. Возможно, в этом супе ингредиентов больше. Здесь предлог „z” значит „вместе с”.

Во втором же случае мы говорим про „суп из шампиньонов”, то есть, „сделанный из”, тут шампиньоны, скорее всего, основной ингредиент, а не просто добавка. Предлог „z” вместе с родительным падежом переводится на русский как „из чего-то”. Чаще всего это используется в контексте, когда мы определяем, из чего что-то сделано (z drewna, z ziemniaków, z papieru – из дерева, из картошки, из бумаги) или откуда кто-то или что-то происходит (z domu, ze sklepu, z Polski, z morza, z Australii – из дома, из магазина, из Польши, из моря, из Австралии).

Из этого следует одна очень простая подсказка: если мы используем предлог „z” касаемо людей, то, как правило, он будет требовать творительного падежа, так как мы чаще всего делаем что-то вместе с людьми, а не из них. Есть несколько небольших исключений – глаголов, которые всегда требуют родительного падежа:

  • być dumnym z kogo? z czego?
  • śmiać się z kogo? z czego?
  • składać się z kogo? z czego?

Jestem bardzo dumna z mojego syna. Я очень горжусь моим сыном.
Zawsze się śmiejemy z jego szefa. Мы всегда смеемся над его начальником.
Moja rodzia składa się z mamy, taty, mojego brata, mojej siostry i mnie. Моя семья состоит из мамы, папы, моего брата, моей сестры и меня.


Надеюсь, эта статья поможет вам справиться со сложностями очередного предлога! 

Kocham cię, Grodzie mój Piotrowy!

Сегодня немного необычный пост, так как я хочу дважды признаться в любви.

 

Во-первых, это любовь к прекрасному городу над Невой, который подарил мне много незабываемых моментов. Его очарование и величие, на мой взгляд, невозможно затмить. Особенно в такое волшебное время, как сейчас, когда солнце над ним практически не заходит.

Во-вторых, хочу признаться в любви к абсолютно мастерским, великолепным переводам русской поэзии в исполнении польского поэта и переводчика, Juliana Tuwima. Его работы – недостижимый идеал, который так и не удалось постичь ни одному из его последователей. Нет никакого сомнения, что русскую поэзию в целом и стихи и поэмы Пушкина в особенности никто лучше не переводил на польский.

Как связаны эти два признания? Конечно же, самым выдающимся достижением Tuwima – переводом „Медного Всадника” на польский. Благодаря невероятно точному соответствию оригиналу этот текст можно использовать как необычное пособие по изучению польского языка. Если вы хорошо знаете оригинал, вы можете читать перевод без помощи словаря. Удовольствие гарантировано!

Kocham cię, Grodzie mój Piotrowy!
Twych zwartych kształtów kocham ład,
Prąd Newy władny i surowy,
Nadbrzeżny granit, wzory krat
Na ogrodzeniach metalowych,
Twych zadumanych nocy dym
Przeźroczy, blask bezksiężycowy.
Kiedy w pokoju siedzę swym,
Bez lampy nocą czytam, piszę,
Śród jasnej pustki nie drgnie nic
I lśni nad śpiących ulic ciszą
Admiralickiej igły szpic.

I mrokom nocy wstępu broniąc
Na złoty strop nowego dnia,
Jutrznia, na zmianę zorzy goniąc,
Dla nocy pół godziny ma.
Kocham twej zimy ostre wiewy,
Siarczysty mróz, stężały dech,
Pęd sanek wzdłuż szerokiej Newy,
Rumianych z mrozu dziewcząt śmiech
I balów blask, i uczt rozgwary,
I kawalerskich bibek tłok,
I pienny syk perlistej czary,
I pełgający ogniem grog.
Kocham Marsowych Pól paradę
I dziarskich wojsk bojowy krok,
Piechoty marsz, konnicy skok,
Powabnej jednostajnym ładem.
W szeregów falujących rytmach
Sztandarów strzępy, chwały blask,
Gdy miedzią lśni przy kasku kask,
Na wylot przestrzelony w bitwach.
Kocham, stolico wojsk i tronu,
Twych armat w twierdzy dym i grom,
Kiedy władczyni Septemtrionu
Obdarza synem carski dom.
Lub kiedy tryumf nowy grzmi,
Gdy Ruś zwycięstwa święci gody
Lub rozsadziwszy sine lody
Ku morzom Newa gna swe wody,
Hucząc wiosenne wita dni!


Тем, кому не хватило отрывка, предлагаю прочитать полный перевод:

Tuwim_Jeździec_Miedziany

Идиомы про рабочие отношения

Друзья, я всегда говорю, что ваша активность меня очень радует и придает мне сил для работы Именно поэтому я всегда откликаюсь на ваши просьбы прокомментировать те или иные нюансы языка.

Сегодня у нас как раз один из таких „заказных” постов, по предложению одного из подписчиков. Тема очень интересная, и касается она выражений, связанных с интерперсональными контактами, в том числе и в контексте работы и карьеры.

  1.  Давайте начнем с самого начала, то есть с момента заведения знакомства. Эквивалентом глагола „заводить” будет „zawierać„:
    Zawarłam wczoraj bardzo ciekawą znajomość. Я вчера завела очень интересное знакомство.
  2. Uścisnąć komuś dłoń значит „пожать кому-то руку”.
  3. В русском есть красивое выражение „наводить мосты”, которое, скорее всего, пришло с английского (to build bridges), но на польский оно так буквально не переводится. Мы здесь скажем скорее „nawiązywać kontakty„, „tworzyć powiązania„, что можно перевести как „налаживать контакты”.
  4. Со словом „мост” у нас есть только идиома: „palić za sobą mosty„, то есть, „сжечь все мосты”. Тут есть одна тонкость: если в русском можно ее употребить и в утверждении („Он сжег все мосты, теперь ему никто не поможет”), то в польском мы ее чаще всего используем как совет в отрицании: Nie należy palić za sobą mostów.
  5. Идиома „быть на короткой ноге” имеет интересный эквивалент „być za pan brat„, которая может использоваться в двух контекстах: в смысле близких отношений с кем-то, и в смысле хорошего знания какой-то области.
    Z naszym dyrektorem jestem za pan brat. Я на короткой ноге с нашим директором.
    Z matematyką jestem za pan brat. Я очень хорошо знаю математику.
    Сразу скажу: эту идиому не стоит путать с русским выражением „панибратство”, которое имеет негативный оттенок излишней фамильярности. По-польски być za pan brat имеет скорее положительных оттенок хорошего знания дела или хороших отношений с кем-то.
  6. Классическим ложным другом переводчика является идиома „перейти кому-то дорогу”. В польском вроде как и есть выражение „zajść komuś drogę„, но у него немного другое значение. „Zajść komuś drogę” значит „прицепиться к кому-то, не давать ему покоя”.
  7. Если же мы кому-то регулярно переходим дорогу или, иными словами, постоянно кому-то досаждаем, то по-польски можно сказать:
    On mi tak zalazł za skórę, że nie mogę już na niego patrzeć. Он меня так достал, что я уже не могу на него смотреть.
  8. Если вы сейчас подумали про выражение „Пристать, как банный лист”, то по-польски мы говорим „uczepić się, jak rzep psiego ogona„. Обратите внимание, что эта идиома говорит о буквальном приставании кому-то, о требовании внимания, помощи и пр. Предыдущая же идиома значит скорее „доставлять кому-то неудобства”, „злить”, „мешать”, причем в разных ситуациях и, вполне возможно, даже не лично, а опосредовано, как это в бизнесе бывает.
  9. Тут сразу напрашивается еще одно выражение, а именно „надавить кому-то на мозоль” или „надавить на больное”, которое на польский переводится как „nadepnąć komuś na odcisk„, „nadepnąć komuś na ogon„.
  10. Еще одно важное выражение из области работы: „продвинуться по должности”, „продвинуться по карьерной лестнице”. К сожалению, тут польский поскупился на идиомы, и мы можем только сказать очень прямолинейно „dostać wyższe stanowisko„, „dostać awans„.
  11. Нет смысла пытаться перевести дословно идиому „переговорить с кем-то с гразу на глаз”. Достаточно просто сказать „porozmawiać z kimś w cztery oczy„.
  12. И, наконец, выражение, без которого невозможно себе представить словарик межличностной коммуникации: „оформить что-то по знакомству”, „оформить что-то по блату” – „załatwić coś po znajomości„. Вообще, надо сказать, что в польском сам глагол „załatwić” может иметь нейтральное значение „оформить что-то”, когда мы его используем с дополнением:
    Muszę sobie załatwić przepustkę. Мне надо оформить себе пропуск.
    Здесь понятно, что мы имеем в виду некую бюрократическую процедуру, которая для всех одинакова и которую нам нужно пройти, чтобы достичь необходимого результата.
    Если же мы не используем дополнение, то этот глагол сразу приобретает немного „блатное” значение. Вопрос „Czy możesz mi to pomóc załatwić?” кроет в себе контекст чего-то не до конца легального. Короче говоря, „по блату”.

Мне не только приятно видеть ваш живой интерес к изучению польского, но и ваши идеи очень интересны и плодотворны. Порой вы обращаете мое внимание на темы, над которыми я раньше не задумывалась. Не стесняйтесь писать мне о них в комментариях и в сообщениях!

 

Dzowniń do, dzwonić na, dzwonić po

Вы любите разговаривать по телефону? А любите ли кому-то или куда-то звонить?

С перспективы польского языка, я бы сказала, что мой ответ на второй вопрос зависит от предлога. Да-да, от него самого!

Дело в том, что по-польски можно использовать три разные формы:

  • dzwonić do
  • dzwonić na
  • dzwonić po

Различаются они, как вы, пожалуй, уже поняли, по контексту.

dzwonić do” – самая распространенная форма, которая на русский переводится как беспредложная конструкция „звонить кому-то”. Она используется, когда мы знаем конкретного получателя звонка. Чаще всего, это наша семья, знакомые и люди, которых мы знаем лично:

Wczoraj dzwoniłam do Tomka, ale nie było go w domu. Вчера я звонила Томеку, но его не было дома.

Кроме этого, мы можем использовать эту конструкцию, когда мы звоним в какое-то заведение, например для получения информации, и не ожидаем никакого развития событий после окончания разговора:

Czy możesz zadzwonić do teatru i zapytać o wolne bilety? Ты можешь позвонить в театр и спросить про свободные билеты?

„dzwonić na” используется, по сути в двух контекстах: „dzwonić na policję”, „dzwonić na pogotowie”. Мы звоним в организации, а не конкретным людям. И звоним с очень похожим запросом: попросить о помощи, „пожаловаться на что-то” (шумных соседей, плохое самочувствие и пр.).

Здесь важная тонкость: когда мы dzwonimy na policję, na pogotowie, мы не обязательно ожидаем, что точно кто-то приедет.

Полиция не всегда реагирует на жалобы про шумных соседей. И в эпоху пандемии коронавируса все знали, что скорая помощь не обязательно приедет к каждому испуганному пациенту с температурой. И все же, мы звоним:

Dzwoniłam wczoraj na pogotowie, ale nikt nie przyjechał. Я вчера звонила в скорую, но никто не приехал.

А вот „dzwonić po” – это контектс, когда мы ожидаем очень конкретных действий, как результат, а именно приезда и спасения. По-русски мы тут используем не глагол „звонить”, а „вызвать: вызвать полицию, вызвать скорую, вызвать пожарников…

W tym domu jest pożar, trzeba zadzwonić po straż pożarną! В этом доме пожар, надо вызвать пожарников!


Возвращаясь к моему исходному вопросу: да, я люблю говорить по телефону, и люблю звонить, но определенно больше всего люблю dzwonić DO kogoś!

Радиоспектакль „Ania z Zielonego Wzgórza”

Что еще послушать на польском?

Я не устаю повторять моим студентам, что для успеха в изучении иностранного языка не обязательно сидеть часами и заучивать вырванные из контекста слова и выражения. На самом деле, согласитесь, у нас днем бывает множество моментов, когда мы просто пытаемся убить время, просматриваем фотки в интернете или читаем новости.

Для такого случая я рекомендую вам скачать себе какие-нибудь аудио-файлы на польском языке и включать их в любой удобный момент. Слушая живую польскую речь, вы будете без усилий запоминать слова и речевые обороты. Поверьте, метод проверенный!

Если же вы не знаете, что скачать, а все предыдущие материалы из группы вы прослушали по многу раз, то сегодня могу вам порекомендовать очаровательный радиоспектакль „Ania z Zielonego Wzgórza”. Это очень добрая, трогательная и в то же время веселая история про девочку, которую взяли из детского дома двое пожилых людей. Так как радиоспектакль записывался в студии очень хорошими актерами, у вас не будет никаких сложностей в понимании отдельных слов. Кстати, главную мужскую роль озвучивал незабываемый Францишек Печка, который играл Густлика в „4 танкиста и собака”.

Признаюсь честно, что сама обожаю этот радиоспектакль с самого детства. Кстати, это отличный материал для летнего дня.


Приятного прослушивания!

chceSZ, chciałeŚ? mówiSZ, mówiłeŚ?

Короткая грамматическая подсказка!

Я часто замечаю у своих начинающих студентов, что, выучив спряжение глаголов в настоящем времени, им трудно потом „переключиться” на окончания глаголов в прошедшем времени.

Особенно ярко это выражается в формах второго лица единственного числа, где вместо мягких окончаний -ś (chciałeŚ, mówiłaŚ, szłaŚ, powiedziełeŚ), они по привычке хотят поставить твердое окончание -sz, как в настоящем времени: (chcesz, mówisz, idziesz).

Именно поэтому хочу вас заверить, что тут как раз существует стопроцентное правило, которое стоит запомнить:

в прошедшем времени формы второго лица единственного числа (ty) ВСЕГДА имеют мягкое окончание -ś, вне зависимости от рода и от всех возможных изменений в корне.

В настоящем же времени, формы второго лица единственного числа (ty) практически всегда имеют твердое окончание -sz. Исключение: глагол „być”, у которого форма второго лица единственного числа: ty jesteś.


Надеюсь, что сегодня у вас осталось одной проблемой меньше!

 

Flowers

Imagine a situation when you walk in a flower shop and you want to buy a bouquet for someone. You want to choose flowers yourself, but you don’t know any of the names, so all you can do is to point out at vases and say “proszę to”, “proszę tamto”.

In order to avoid such a situation, I prepared a list of the Polish names of the most common flowers! Besides, you must admit that it is a very pleasant topic to study, isn’t it?

Here they are:

  • roses róże (singular: róża)
  • tulips tulipany (singular: tulipan)
  • lilies lilie (singular: lilia)
  • peonies piwonie (singular: piwonia)
  • viola tricolor bratki (singular: bratek)
  • forget-me-nots niezapominajki (singular: niezapominajka)
  • lily-of-the-valley konwalie (singular: konwalia)
  • daisy stokrotki (singular: stokrotka)
  • sunflowers słoneczniki (singular: słonecznik)
  • dianthus goździki (singular: goździk)
  • hyacinths hiacynty (singular: hiacynt)
  • violas fiołki (singular: fiołek)
  • magnolias magnolie (singular: magnolia)
  • orchids orchidee (singular: orchidea)
  • chrysanthemums chryzantemy (singular: chryzantema)
  • lilac bzy (singular : bez)

I really adore the fact that both in English and Polish forget-me-nots have the meaning of remembrance (nie zapominaj – don’t forget). It seems so sweet that all our ancestors came to the conclusion that those small blue flowers were invented to ensure that people won’t forget the offerer.

I would also like to point out that in Polish every kind of flowers can be used in both singular and plural, depending on the amount of flower heads.

Enjoy your floral study!

Verbs of movement

The variety of forms of Polish verbs of movement can seem endless and unnecessarily over-complicated when you look at them for the first time.

It can really make your head spin when you hear that chodzić, jeździć, szedłem, wyszłam, jechliśmy, idę, pójdę, dojechałem, chodziły, jechać and many, many others can all be translated as the English verb “go”. The thing is, this translation is not entirely right. For some reason I very often see that my students think only about the infinitive form of “go” and tend to forget about other forms like “goes”, “is going”, “were going”, “will be going”, “went”, “gone” as well as many other verbs like “arrive”, “depart”, “go out” and others. From this perspective the variety of Polish forms doesn’t seem so unnecessarily over-complicated, does it?

Secondly you must remember that the Polish language is more precise in expressing specific kinds of movement: “iść” and “chodzić” mean “to go on foot”, whereas “jechać” and “jeździć” mean “to go by any kind of transport on wheels”.

The third and most important point is that you don’t have to memorise these forms separately, since they all use the same pattern.


Let’s take the pair of “iść” and “chodzić”.

“iść” is always used in continuous forms: present continuous, past continuous, future continuous.

Where two forms are mentioned (like „szedłem/szłam”) it means that they vary depending on the gender. The first form is always masculine, the second one – feminine. According to that, „ja szedłem” means „I was going” spoken by a man, and „ja szłam” means also „I was going”, but spoken by a woman.

If you remember the conjugation of this verb in the present and the past, you don’t actually have to memorise all the others. You only have to understand the pattern that is used:

 czas teraźniejszy (present continuous)czas przeszły (past continuous)
jaidęszedłem/szłam
tyidzieszszedłeś/szłaś
onidzie szedł
onaidzie szła
onoidzie szło
myidziemyszliśmy/szłyśmy
wyidziecieszliście/szłyście
oniidąszli
oneidąszły

 

The future continuous form is made from the verb “be” (“być”) in its future forms, according to the person and gender and the past form of the verb “iść” in the third person, according to the gender. Yes, it’s surprising that we use past forms for the future, but that’s exactly how it works!

 czas przyszły (future continuous)
jabędę szedł/będę szła
tybędziesz szedł/będziesz szła
onbędzie szedł
onabędzie szła
onobędzie szło
mybędziemy szli/będziemy szły
wybędziecie szli/będziecie szły
onibędą szli
onebędą szły

Now it’s time to think about perfective forms. Let me start with a remark on the fact that perfective forms can only exist in the future and in the past. If something is going on right now, it’s always inperfective. When finished – it ultimately becomes the past. Perfective forms in the future also reflect this feeling, that something will have been finished and something else will start happening.

Future perfective forms of the verb “iść” actually contain all its forms. We just add different prefixes to them. When looking at words like “pójdę”, “wyjdziesz”, “dojdą” you might be surprised by the letter “j” in the middle. What happened here was that the “i” changed into “j” since it’s easier to pronounce. Try to pronounce “póidę” and you will understand immediately, that you pronounce “j”, not “i”.

The next question is what meanings are provided by different prefixes. Let me repeat once again: you don’t have to memorise each verb separately since all those prefixes have the same meanings both in the past and in the future, as well as in usage with other verbs of movement. And all of them give a sense of completing a movement, but each time in a slightly different way:

  • po-/pó- gives a meaning of going in some specific direction and is usually used with a preposition “do”:
    Jutro pójdę do sklepu. I will go to the shop tomorrow.
  • wy- shows the direction of moving out, and is usually followed by a preposition “z”:
    Jutro wyjdę z pracy o piątej. Tomorrow I will leave work at 5.
  • do- is used when we talk about arriving or approaching:
    Ja nie wiem kiedy dojdę do domu. I don’t know when I will arrive home.
  • od- gives a meaning of moving aside or moving away from a particular point:
    Niech ona odejdzie od gorącego pieca! She must get away from that hot oven!
  • Prze- shows either a movement across something (to the other side of the street, to the opposite side of the river etc.) or a distance that has been or will be overcome:
    Kiedy zapali się zielone światło, przejdę na drugą stronę ulicy. When the green light turns on, I will cross the street.
    Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, jutro przejdę 20 km. If everything goes as planned I will walk 20 km tomorrow.

Now compare the forms of the present continuous and the future perfective:

 czas teraźniejszy (present continuous)czas przyszły dokonany (future perfective forms)
jaidęjdę, wyjdę, dojdę, przejdę
tyidzieszjdziesz, wyjdziesz, dojdziesz, przejdziesz
onidzie jdzie, wyjdzie, dojdzie, przejdzie
onaidzie jdzie, wyjdzie, dojdzie, przejdzie
onoidzie jdzie, wyjdzie, dojdzie, przejdzie
myidziemyjdziemy, wyjdziemy, dojdziemy, przejdziemy
wyidzieciejdziecie, wyjdziecie, dojdziecie, przejdziecie
oniidąjdą, wyjdą, dojdą, przejdą
oneidąjdą, wyjdą, dojdą, przejdą

The same transition happens between the forms of the past continuous and the past perfective:

 czas przeszły (past continuous)czas przeszły dokonany (past perfective forms)
jaszedłem/szłamposzedłem/poszłam, wyszedłem/wyszłam, doszedłem/doszłam
tyszedłeś/szłaśposzedłeś/poszłaś, wyszedłeś/wyszłaś, doszedłeś/doszłaś
onszedł poszedł, wyszedł, doszedł
onaszłaposzła, wyszła, doszła
onoszłoposzło, wyszło, doszło
myszliśmy/szłyśmyposzliśmy/poszłyśmy, wyszliśmy/wyszłyśmy, doszliśmy/doszłyśmy
wyszliście/szłyścieposzliście/poszłyście, wyszliście/wyszłyście, doszliście/doszłyście
oniszli poszli, wyszli, doszli
oneszłyposzły, wyszły, doszły

Finally, let’s look at the verb “chodzić”.

In the present tense it can be translated as the English present simple since it means a permanent habit. Here are the forms to learn:

 czas teraźniejszy (present simple)
jachodzę
tychodzisz
onchodzi
onachodzi
onochodzi
mychodzimy
wychodzicie
onichodzą
onechodzą

A very important point is that if we add to these forms prefixes that we have just discussed we will receive two different meanings depending on the context:

  1. Completing an action at a particular point of time:
    Właśnie wychodzę z domu. I’m leaving home right now.
    Dochodzę już do sklepu, za minutę tam będę! I’m approaching the shop, I’ll be there in a minute!
  2. A habit of repetitive completion of an action:
    Zawsze jestem skoncentrowana kiedy przechodzę przez ulicę. I’m always alert when I cross the road.
    Kiedy wychodzę z domu zawsze sprawdzam, czy mam klucze. When I leave home I always check if I have the keys.

An interesting exception here is the prefix “po-”. When we say:
„Pochodzę trochę i zobaczę, czy coś się znajdzie”, we don’t mean either of the contexts mentioned above. This prefix alone gives a sense of a brief action in the future:
„I will move around a bit and see if anything will be found.”

Remember that the prefix “po-” always has the same sense with all the verbs (not only the ones meaning movement):

Posiedzę trochę, poczytam, pomyślę, może pośpię. I’ll sit for a while, read and think a bit, maybe I’ll get some sleep.

In the past tense (imperfective form) the verb “chodzić” changes into:

 czas teraźniejszy (present simple)czas przeszły (“used to”)
jachodzęchodziłem/chodziłam
tychodziszchodziłeś/chodziłaś
onchodzi chodził
onachodzi chodziła
onochodzi chodziło
mychodzimychodziliśmy/chodziłyśmy
wychodziciechodziliście/chodziłyście
onichodząchodzili
onechodząchodziły

We can translate it into English as the construction “used to”:

Kiedy byłem mały w niedziele chodziłem na obiad do babci. When I was small I used to go to my grandmother for lunch on Sundays.

For the future tense we use the same pattern as we used with “chodzić”; it is made from the verb “be” (“być”) in its future forms, according to the person and gender and the past form of the verb “chodzić” in the third person, according to the gender:

 czas przyszły (future imperfective form)
jabędę chodził/będę chodziła
tybędziesz chodził/będziesz chodziła
onbędzie chodził
onabędzie chodziła
onobędzie chodziło
mybędziemy chodzili/będziemy chodziły
wybędziecie chodzili/będziecie chodziły
onibędą chodzili
onebędą chodziły

All these forms signify a repetitive activity in the future:

Od przyszłego roku nasz syn będzie chodził do szkoły. Starting from next year our son will be going to school.

 

We can add prefixes to both the past and future imperfective forms.

 czas przeszły (imprefective, “used to”) 
jachodziłem/chodziłamwychodziłem/wychodziłam, przychodziłem/przychodziłam
tychodziłeś/chodziłaśwychodziłeś/wychodziłaś, przychodziłeś/przychodziłaś
onchodził wychodził, przychodził
onachodziławychodziła, przychodziła
onochodziłowychodziło, przychodziło
mychodziliśmy/chodziłyśmywychodziliśmy/wychodziłyśmy, przychodziliśmy/przychodziłyśmy
wychodziliście/chodziłyściewychodziliście/wychodziłyście, przychodziliście/przychodziłyście
onichodzili wychodzili, przychodzili
onechodziływychodziły, przychodziły

Future imperfective:

 

 czas przyszły (future imperfective form)  
jabędę chodził/będę chodziłabędę wychodził/będę wychodziła, będę przychodził/będę przychodziła
tybędziesz chodził/będziesz chodziłabędziesz wychodził/będziesz wychodziła, będziesz przychodził/będziesz przychodziła
onbędzie chodziłbędzie wychodził, będzie przychodził
onabędzie chodziłabędzie wychodziła, będzie przychodziła
onobędzie chodziłobędzie wychodziło, będzie przychodziło
mybędziemy chodzili/będziemy chodziłybędziemy wychodzili/będziemy wychodziły, będziemy przychodzili/będziemy przychodziły
wybędziecie chodzili/będziecie chodziłybędziecie wychodzili/będziecie wychodziły, będziecie przychodzili/będziecie przychodziły
onibędą chodzilibędą wychodzili, będą przychodzili
onebędą chodziłybędą wychodziły, będą przychodziły

In these cases they can have two different meanings depending on the context:

  1. Continuous completion of an action in the past or future (just once):
    Kiedy wychodziłem dzisiaj z domu, światło było zgaszone. When I was leaving home today, the light was off.
    Kiedy będziesz dzisiaj wychodził z domu, zgaś proszę światło. When you are leaving home today (only this once!) please turn off the light.
  2. A habit of repetitive completion of an action in the past or future (many times):
    Kiedy mieszkaliśmy w Warszawie, wychodziłem z domu o 6 rano. When we lived in Warsaw I used to leave home at 6 AM.
    Kiedy przeprowadzimy się do Krakowa, będę wychodził z domu o 7 rano. When we move to Krakow I will be leaving home at 7 AM.

Now that you know all these rules and patterns, you will be happy to see that in all other pairs of verbs of movement they work in basically the same way:

Unfortunately, as always in Polish, there must be some exceptions. In the verb „jeździć” you see some changes in the root in the forms of the present simple tense and in all the imperfective forms with prefixes. There the core „jeżdż-” changes into „jeźdź-„.

Finally, the most irregular forms are observed in the verb „latać”. You still see the same pattern of similarity between the past imperfective forms and the future imperfective ones.


I do hope this breakdown will help you understand and put together all the puzzle pieces!