W dzisiejszym poście proponuję zebrać całą informację, która jest niezbędna dla osób, zdających egzamin na Kartę Polaka. W internecie krąży wiele materiałów przygotowujących do tego egzaminu, jednak problem polega na tym, że wiele z nich jest przeładowane informacją, o której nawet Polacy często nie pamiętają, więc prawdopodobieństwo, że ktoś wam będzie zadawał takie szczegółowe pytania jest bardzo niskie.

В сегодняшнем посте я предлагаю собрать всю информацию, которая необходима для людей, сдающих экзамен на Карту поляка. По интернету кружит много материалов, приготавливающих к этому экзамену, однако проблема заключается в том, что многие из них перенасыщены информацией, о которой даже поляки часто не помнят, так что вероятность, что кто-то будет вам задавать такие подробные вопросы очень мала.

Swoją ściągę adresuję przede wszystkim do osób, które chcą szybko i efektywnie poznać najważniejsze informacje, jakie mogą się wam przydać. Nie skupiajcie się tylko na historii! Owszem, bez niej na pewno się nie obejdzie, ale równie ważna jest wiedza na temat literatury, muzyki czy sportu. Pamiętajcie, że urzędnik, z którym będziecie rozmawiać najpewniej nie będzie historykiem i będzie was pytać o rzeczy, które większości Polakom wydają się kluczowe.

Свою шпаргалку я адресую прежде всего людям, которые хотят быстро и эффективно получить важнейшую информацию, которая может вам пригодиться. Не сосредотачивайтесь только на истории! Согласна, без нее точно не обойтись, но не менее важны знания на тему литературы, музыки или спорта. Помните, что чиновник, с которым вы будете беседовать, скорее всего, не будет историком и будет вас спрашивать про вещи, которые большинству поляков кажутся ключевыми.

Dlatego też ja zawsze radzę moim studentom zapamiętać podstawowe fakty, ale z każdego tematu, żeby nie zostać zaskoczonym. Ostatecznie, nikt nie oczekuje od was dogłębnej wiedzy na poziomie akademickim! Oto najważniejsze, według mnie, fakty, które warto zapamiętać zarówno przed egzaminem na Kartę Polaka, jak i przed różnego rodzaju rozmowami w Urzędzie Migracyjnym.

Поэтому я всегда советую моим студентам запомнить основные факты, но по каждой теме, чтобы вас не застали врасплох. В конечном итоге, никто от вас не требует углубленных знаний на академическом уровне! Вот основные, на мой взгляд, факты, которые стоит запомнить как перед экзаменом на Карту поляка, так и перед разного рода собеседованиям в Миграционной службе.

Godło Polski — Biały orzeł na czerwonym tle

Flaga Polski — Biało-czerwona

Hymn Polski — Mazurek Dąbrowskiego

WAŻNE: Autorem słów jest Józef Wybicki. natomiast Henryk Dąbrowski, ku czci którego nazwano hymn był dowódcą Legionów Polskich we Włoszech, on nie pisał hymnu.

Pierwsza zwrotka i refren hymnu:

«Jeszcze Polska nie zginęła,

Póki my żyjemy!

Co nam obca przemoc wzięła,

Szablą odbierzemy!

Marsz, marsz Dąbrowski,

Z ziemi włoskiej do Polski,

Za twoim przewodem

złączym się z narodem!»

CIEKAWE: Polski hymn jest jedynym hymnem na świecie, w którym wspomniany zostaje Napoleon Bonaparte („Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy!”)

Stolica Polski — Warszawa

Godło Warszawy — Syrenka

Liczba ludności — 38 milionów

Ludność — 96.6% Polaków

Wiara — 90% katolików

Waluta — polski złoty (PLN) =100 groszy

GEOGRAFIA

Rzeki — Wisła, Odra, Warta, Bug

Góry (Горы) — Tatry, Sudety, Pieniny, Bieszczady, Karpaty, Karkonosze

Zimowa stolica Polski – Zakopane

Kraina jezior – Mazury

Sąsiedzi Polski – 7 krajów: Niemcy, Czechy, Słowacja, Ukraina, Białoruś, Litwa, Rosja

16 województw Polski: Dolnośląskie, Kujawsko-pomorskie, Lubelskie, Lubuskie, Łódzkie, Małopolskie, Mazowieckie, Opolskie, Podkarpackie, Podlaskie, Pomorskie, Śląskie, Świętokrzyskie, Warmińsko-mazurskie, Wielkopolskie, Zachodniopomorskie.

Polska ma dostęp do Morza Bałtyckiego (Bałtyk)

Miasta nad morzem – Gdańsk, Gdynia, Sopot, Świnoujście, Szczecin, Kołobrzeg, Słupsk

Trzy stolice Polski – Gniezno, Kraków, Warszawa

Duże miasta – Kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Toruń, Katowice, Kielce, Łódź, Białystok

HISTORIA — cz.I

Pierwszy władca Polski (nie król!) — Mieszko I

Pierwszy król Polski – Bolesław Chrobry

Dynastie polskie:

• Piastowie  (960-1370 )
  Ważniejsi przedstawiciele: Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki (zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną)
• Jagiellonowie (1386-1572)
  Najażniejszy przedstawiciel: Władysław Jagiełło. Pod jego dowództwem, 15 lipca 1410 roku wojsko polsko-litewskie pokonało wojsko Krzyżaków w słynnej bitwie pod Grunwaldem. Jagiellonowie założyli Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (1364). Przy Jagiellonach powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów – zjednoczone księstwo polsko-litewskie
• Królowie elekcyjni, wybierani na wolnej elekcji przez szlachtę.
  Ważniejsi przedstawiciele:

1. Zygmunt III Waza (przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy), uczestniczył w interwencji polskiej w Moskwie 1612 roku.
2. Jan III Sobieski – kiedy w 1683 roku Turcy najechali na Europę i doszli do Wiednia, papież zwrócił się z prośbą o pomoc do Polski, jako najbardziej katolickiego kraju Europy. Istniało poważne zagrożenie, że Turcy pokonają Europę i zmuszą ją do przejścia na wiarę muzułmańską. Jan III Sobieski z wojskiem pojechał z tak zwaną Odsieczą wiedeńską i pomógł wojsku europejskiemu pokonać Turków i uchronić chrześcijaństwo przed zagładą.
3. Ostatni król elekcyjny i jednocześnie ostatni król Polski: Stanisław August Poniatowski, przy którym 3 maja 1791 uchwalono pierwszą polską (drugą w Europie) Konstytucję, ku czci której do dziś 3 maja jest dniem wolnym. Przy Poniatowskim doszło też do trzech rozbiorów (1772, 1793, 1795).
   

Czym były rozbiory? Były one podziałem terytorium Polski między Rosją, Austrią i Prusami. Jest to jedno z najbardziej traumatycznych wydarzeń w polskiej historii. Po III rozbiorze Polska oficjalnie zniknęła z mapy świata na 123 lata. W zaborze rosyjskim i pruskim prowadzono aktywną politykę depolonizacji, niemniej jednak ludzie nadal uczyli dzieci polskiego, powstawały najwspanialsze dzieła literatury polskiej (Mickiewicz, Słowacki, Norwid, Sienkiewicz, Prus, Reymont – wszyscy oni pisali po polsku pod zaborami).

Listopad 1830 – Powstanie Listopadowe, nieudana próba odzyskania niepodległości

Styczeń 1863 – Powstanie Styczniowe, nieudana próba odzyskania niepodległości

Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku (stąd święto Niepodległości 11.XI.), po I wojnie światowej. „Ojcem” polskiej niepodległości był Józef Piłsudski, który aktywnie agitował Polaków do walki o wolność.Uproszczoną, ale dość wierną wersję tych wydarzeń można zobaczyć w filmie «Piłsudski» (2019)

II WOJNA ŚWIATOWA

• 1 września 1939 – wojska nazistowskie wkroczyły do Polski bez uprzedniego wypowiedzenia wojny. Chociaż Niemcy mieli ogromną przewagę liczebną i byli o wiele lepiej uzbrojeni, spotkali się z niesłychanym oporem Polaków. Najbardziej bohaterskie boje toczyły się na Westerplatte, gdzie niewiele ponad 200 żołnierzy polskich przez tydzień broniło się przed 4000 żołnierzy niemieckich, którzy atakowali zarówno z lądu, 
jak i z powietrza.
  
• 17 września 1939 – Związek Radziecki napadł na Polskę i wraz z Niemcami podzielił ją zgodnie z tajnym protokołem Ribbentrop-Mołotow podpisanym między ZSRR i Niemcami w 1938 roku.
• Wiosna 1940 – z rozkazu Stalina 10 tysięcy polskich oficerów, wziętych do niewoli w 1939 roku, zostało rozstrzelanych w lesie katyńskim, niedaleko Smoleńska. W 2010 roku Prezydent Rosji przekazał Polsce oficjalne dokumenty z podpisem Stalina pod tym rozporządzeniem. Katyń jest kolejnym niezwykle traumatycznym wydarzeniem w polskiej historii, do dziś mocno eksploatowanym politycznie.
• Wiosna 1943 – powstanie w getcie warszawskim. Getto warszawskie było terytorium w niedaleko centrum Warszawy, ogrodzonym murem, w którym mieszkali tylko Żydzi. W organizacji powstania Żydom aktywnie pomagała polska Armia Krajowa. Powstanie zakończyło się klęską, getto zostało spalone, a wszyscy Żydzi zostali albo zamordowani na miejscu, albo wywiezieni do Auschwitz.
  

WAŻNE! Auschwitz — to nazwa nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Oświęcim — to nazwa polskiego miasta, w którym naziści zbudowali ten obóz. Dziś w Polsce mocno się te dwie nazwy rozgranicza i nie należy ich mylić! Auschwitz — obóz koncentracyjny, Oświęcim — wolne miasto we współczesnej Polsce.

• 1 sierpnia 1944 – Powstanie Warszawskie, kolejne bardzo traumatyczne wydarzenie polskiej historii. Cała Warszawa, łącznie z mieszkańcami cywilnymi powstała przeciwko Niemcom, spodziewając się pomocy Armii Czerwonej, która podchodziła już do Wisły ze wschodu. Armia Czerwona postanowiła nie ingerować w polską politykę i stała nad Wisłą, patrząc na płonącą Warszawę. Powstanie skapitulowało 2 października (trwało zaledwie 2 miesiące), ludność cywilna została w większości wymordowana, żołnierze wzięci do niewoli, a miasto kompletnie zbombardowane.
  W 2006 roku niemiecki reżyser Paul Meyer nakręcił dokumentalny «Konspiratorki«, w którym przekazał przejmujący obraz polskiej stolicy pod okupacją i następnie w czasie Powstania Warszawskiego. Co ciekawe, reżycer dotarł z kamerą do żyjących uczestniczek tamtych wydarzeń, które własnymi słowami dają niezwykłe świadectwo czasów, kiedy młode Polki stawały do walki ramię w ramię z mężczyznami. Film ujawnia nowe, nieznane oblicze ruchu oporu — widzianego z perspektywy kobiecej. Z legalnych przyczyn nie mogę tego filmu zamieścić tutaj, ale chętnych proszę o kontakt w celu otrzymania tego filmu drogą elektroniczną.
  

W Polsce nie świętuje się 9 maja, bowiem Polacy traktują koniec II wojny światowej jako swoją klęskę, a nie zwycięstwo: z kompletnie zniszczoną stolicą, mocno okrojonym terytorium na wschodzie i pod pełną kontrolą Związku Radzieckiego.

POLSKA POWOJENNA

PRL – Polska Rzeczpospolita Ludowa, państwo polskie po II wojnie światowej, pod pełną kontrolą komunistów z ZSRR.

Pierwsi sekretarze partii:

• Bolesław Bierut
• Władysław Gomułka
• Edward Gierek
• Wojciech Jaruzelski

Polacy nie byli zadowoleni z reżimu, dlatego stale próbowali walczyć o niezależność. Najważniejsze strajki i demonstracje wolnościowe:

• Poznań 1956 (tak zwany Poznański czerwiec)
• Marzec 1968
• Grudzień 1970 – strajki w Trójmieście
• Sierpień 1980 – ogromne strajki w stoczni gdańskiej, zakończone tzw. porozumieniami sierpniowymi
• 13 grudnia 1981 – generał Jaruzelski wprowadza w Polsce stan wojenny, czując, że narasta niezadowolenie społeczne i sytuację trzeba wziąć pod kontrolę. Przestają działać telefony, nie wychodzą gazety, jest wprowadzona godzina policyjna. Mnóstwo działaczy opozycyjnych (łącznie z Lechem Wałęsą) jest aresztowanych. Formalnie stan wojenny skończył się w 1983 roku, ale stan napięcia społecznego, walk z policją, aresztowań itp. trwał aż do Obrad Okrągłego Stołu w 1989, kiedy Polska w końcu stała się całkowicie niezależnym krajem, a w 1990 roku odbyły się pierwsze wolne wybory w Polsce.

Więcej na temat tych wydarzeń można znaleźć w filmie:

Prezydenci III Rzeczpospolitej:

• 1990-1995 Lech Wałęsa
  
• 1995-2005 Aleksander Kwaśniewski; przy nim Polska weszła do Unii Europejskiej
• 2005-2010 Lech Kaczyński, zginął w kwietniu 2010 roku pod Smoleńskiem, w drodze na obchody 70 rocznicy Katynia
• 2010-2015 Bronisław Komorowski
• od 2015 – Andrzej Duda

POLSCY NOBLIŚCI:

• Maria Skłodowska Curie – dwukrotnie (1903 – z fizyki, 1911 – z chemii). Jedna z zaledwie czterech osób na świecie, które zdobyły Nobla dwukrotnie, była też pierwszą kobietą w historii, która dostała Nobla.
• Lech Wałęsa – Pokojowa Nagroda Nobla (1983)
  
• Henryk Sienkiewicz (1905) – prozaik, pisał powieści historyczne. Najważniejsze dzieła: Trylogia („Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”), „Krzyżacy”, „Quo vadis”
• Władysław Reymont (1924) – prozaik, Nobla dostał za czterotomową powieść „Chłopi” o życiu polskiej wsi
• Czesław Miłosz (1980) – poeta
• Wisława Szymborska (1996) – poetka
• Olga Tokarczuk (2018) – prozaik, główne dzieło: „Bieguni”

KOMPOZYTORZY

• Fryderyk Chopin – najwybitniejszy polski i jeden z najwybitniejszych europejskich kompozytorów. Jego najważniejszy utwór (Etiuda rewolucyjna) jest najbardziej dramatycznym i rozpoznawalnym utworem w polskiej muzyce:

• Wojciech Killar – najwybitniejszy współczesny kompozytor muzyki filmowej (napisał muzykę do: „Pan Tadeusz”, „Pianista”, „Rejs”, „Ziemia obiecana”, „Trędowata”, „Śmierć jak kromka chleba”, „Sami swoi”)

• Krzysztof Penderecki – współczesny kompozytor i dyrygent, zmarł w 2020 roku. W 2012 dziennik „The Guardian” nazwał go „najprawdopodobniej największym żyjącym polskim kompozytorem”.

Krzysztof Penderecki dyryguje orkiestrą, która wykonuje jego własny utwór:

MALARZE

• Jan Matejko – najwybitniejszy i najbardziej znany polski malarz, malował głównie obrazy o tematyce historycznej: „Konstytucja 3 maja”, „Unia lubelska”, „Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska” (znany po prostu jako „Stańczyk”). Jest też autorem jednego z najbardziej znanych portretów Mikołaja Kopernika.

• Artur Grottger – autor bardzo przejmujących szkiców o tematyce historycznej, głównie z okresu Powstania Styczniowego.

• Wojciech Kossak – autor scenek rodzajowych i obrazów o tematyce historycznej i batalistycznej. Najważniejsze dzieła: „Orlęta lwowskie”, „Józef Piłsudski na Kasztance”, „Grunwald”

REŻYSERZY

• Andrzej Wajda – dostał Oscara (2000) za całokształt twórczości. Najważniejsze filmy: „Katyń”, „Pan Tadeusz” (najlepsza ekranizacja głównego dzieła Adama Mickiewicza), „Lech Wałęsa: człowiek z nadziei”, „Popiół i diament”
• Rafał Polański – dostał Oscara (2002) za film „Pianista” o żydowskim pianiście w getcie warszawskim w czasie II wojny światowej
• Paweł Pawlikowski – dostał Oscara (2015) w 2015 roku za film „Ida”. Drugi jego film: „Zimna wojna”
• Jerzy Hoffmann – znany głównie za to, że nakręcił wszystkie trzy części Trylogii Sienkiewicza, chociaż z powodów politycznych książki były zekranizowane w odwrotnej kolejności, niż były napisane.

AKTORZY:

• Krystyna Janda – najwybitniejsza współczesna aktorka
• Daniel Olbrychski – jako jedyny zagrał we wszystkich trzech częściach „Trylogii” Hoffmanna
• Zbigniew Cybulski – legendarny aktor polskiego kina czarno-białego, bardzo rozpoznawalny dzięki temu, że zawsze grał w przyciemnionych okularach (cierpiał na jaskrę). Zginął tragicznie, pod kołami pociągu.
• Marek Kondrat – współczesny wybitny aktor, który zagrał w wielu kultowych filmach, takich jak „Dzień świra”, „Psy”, „C.K. Dezerterzy”.

Mówiąc o Marku Kondracie, warto wspomnieć o tym, że najbardziej kultowym polskim filmem, który zna każdy Polak, jest «Dzień świra». Więcej na jego temat znajdziecie w moim artykule tutaj:

O «Dniu świra» słów kilka

POLSCY PISARZE:

Oprócz Laureatów Nagrody Nobla, należy znać następujących pisarzy:

1. Adam Mickiewicz – najwybitniejszy polski poeta epoki romantyzmu, autor „Pana Tadeusza”, najważniejszego poematu wierszem w literaturze polskiej.
   Fragmenty «Pana Tadeusza» możecie przeczytać i przesłuchać tutaj:
   
   Записей не найдено.
2. Juliusz Słowacki – drugi najwybitniejszy poeta romantyczny, pisał wiersze, poematy i dramaty. Był swojego rodzaju literackim konkurentem Mickiewicza.
3. Cyprian Kamil Norwid – trzeci najwybitniejszy poeta romantyczny, w odróżnieniu od Mickiewicza i Słowackiego pisał nieco bardziej filozoficzne wiersze. Między innymi ze względu na złożoność jego poezji, Norwid nie był zbyt dobrze znany za życia, dlatego żył na skraju biedy, zajmując się często różnego rodzaju pracą dorywczą. Zmarł w zupełnym osamotnieniu w ośrodku dla ubogich. Jego poezja została doceniona dopiero na początku XX wieku, kilkadziesiąt lat po jego śmierci.
   

WAŻNE! Mickiewicz, Słowacki i Norwid – to trzy nazwiska, które trzeba wymieniać razem i właśnie w takiej kolejności. To jest jak Trójca Święta polskiej literatury, i nie można sobie pozwolić na to, by któreś z tych nazwisk zapomnieć. O ile w przypadku pozostałych pisarzy możemy pomijać imiona, jeśli nie potrafimy ich zapamiętać, o tyle w przypadku tych trzech poetów warto nauczyć się również ich imion.

• Bolesław Prus – wybitny prozaik, autor wielu powieści, nowel i opowiadań. Najbardziej monumentalne dzieło: „Lalka.
• Stanisław Wyspiański – prozaik, dramaturg, artysta, architekt. Znany przede wszystkim ze swoich dramatów, najważniejszy z nich: „Wesele”.
• Eliza Orzeszkowa – wybitna pisarka, autorka wielu utworów prozaicznych. Najważniejszy z nich to powieść „Nad Niemnem”, za którą była nominowana do Nagrody Nobla, ale przegrała w rywalizacji z Sienkiewicze.
• Stefan Żeromski – wybitny pisarz, wiele jego utworów było przez lata obowiązkowymi lekturami w szkole. Jego powieści są niezwykle zaangażowane społecznie, za co był nazywany „sumieniem narodu”. Czterokrotnie (!!!) nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Najważniejsze dzieła: „Syzyfowe prace”, „Przedwiośnie”, „Ludzie bezdomni”, „Popioły.
• Maria Dąbrowska – jedna z najwybitniejszych polskich pisarek, autorka wielu powieści i nowel. Tworzyła w XX wieku. Najważniejsze dzieła: „Noce i dnie”, „Marcin Kozera”. Pięciokrotnie (!!!) nominowana do Literackiej Nagrody Nobla.
• Julian Tuwim – wybitny poeta XX wieku, najważniejszy zbiór wierszy: „Kwiaty polskie”. Oprócz działalności poetyckiej był też fenomenalnym i najlepszym w historii tłumaczem literatury rosyjskiej na język polski. Co ciekawe, jego żona, Irena Tuwimowa, też była wybitną tłumaczką, ale z angielskiego na polski. To ona przetłumaczyła na polski „Kubusia Puchatka”.
• Stanisław Lem – najbardziej tłumaczony polski pisarz w historii. Pisał w gatunku science-fiction i jak dotąd, jest zdecydowanie najlepszym jego polskim przedstawicielem. Najważniejsze dzieła: „Solaris”, „Powrót z gwiazd”. Był nominowany do Nagrody Nobla, ale przegrał ją na rzecz Czesława Miłosza.
• Witold Gombrowicz – powieściopisarz, nowelista, dramaturg. Pisał bardzo specyficzną prozę, pełną poczucia absurdu, często krytykującą współczesną rzeczywistość i prowadzącą głęboką analizę psychologiczną człowieka. Najważniejsze dzieła: „Ferdydurke”, „Trans-Atlantyk”.

Warto też wspomnieć o kilku pisarzach młodzieżowej literatury, bowiem te nazwiska i tytuły zna każdy Polak:

1. Adam Bahdaj – „Uwaga, czarny parasol!”, „Wakacje z duchami”
2. Hanna Ożogowska: „Ucho od śledzia”
3. Alfred Szklarski: cykl powieści o Tomku Wilmowskim („Tomek w krainie kangurów”, „Tomek na tropach Yeti” i inne)
4. Krystyna Siesicka: „Zapałka na zakręcie”, „Falbanki”, „Woalki”, „Wachlarze”

Współcześni pisarze:

1. Małgorzata Musierowicz: cykl „Jeżycjada” („Kwiat kalafiora”, „Kłamczucha”, „Szósta klepka” i inne)
2. Wojciech Kuczok: „Gnój”
3. Dorota Masłowska: „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”
4. Olga Tokarczuk: „Bieguni”

Więcej informacji o pisarzach literatury młodzieżowej, a także linki do audiobooków znajdziecie tutaj:

Польские писатели

SPORTOWCY

• Adam Małysz – legenda polskiego sportu, wybitny skoczek narciarski, zdobywca czterech medali olimpijskich, sześciu medali mistrzostw świata.

• Kazimierz Górski – legendarny piłkarz, później trener polskiej reprezentacji piłki nożnej. Pod jego kierownictwem polska reprezentacja zdobyła brązowy medal na mistrzostwach świata w Niemczech Zachodnich (1974), pokonawszy Brazylię 1:0.

• Robert Kubica – pierwszy Polak w Formule 1

• Robert Lewandowski – współczesny polski piłkarz, uważany za jednego z najlepszych piłkarzy na świecie i jednego z najlepszych środkowych napastników w historii. Nie mija miesiąc, żeby Lewandowski nie pobił kolejnego rekordu. Oto tylko niektóre z nich:
  

  Najlepszy strzelec w historii reprezentacji Polski: 72 gole

  Pierwszy zawodnik w historii reprezentacji Polski, który strzelał gole w siedmiu kolejnych meczach tej drużyny

  Pierwszy zawodnik w historii reprezentacji Polski, który strzelał gole w siedmiu kolejnych meczach tej drużyny o stawkę

  Reprezentant Polski z największą liczbą bramek w jednej edycji eliminacji MŚ: 16 goli

  Reprezentant Polski z największą liczbą bramek zdobytych z rzutów karnych: 11 goli

  Drugi najszybszy hat-trick w historii eliminacji ME, a najszybszy w reprezentacji Polski: 4 minuty (89′, 90+2′, 90+3′)

  Najlepszy strzelec w historii w ramach jednej edycji eliminacji ME: 13 goli

  Pierwszy zawodnik w historii, który strzelił 16 goli w jednej edycji eliminacji do MŚ strefy UEFA

  Najskuteczniejszy zawodnik w historii Superpucharu Niemiec: 7 goli

  Najskuteczniejszy obcokrajowiec w historii Pucharu Niemiec: 39 goli

  Najszybciej strzelone 4 gole w historii Ligi Mistrzów UEFA: 14 minut i 31 sekund (53′, 60′, 64′, 68′)

Inni wybitni Polacy:

• Jan Paweł II (prywatnie Karol Wojtyła) – pierwszy i jedyny jak dotąd Polak, który został papieżem (1978). Jest to zdecydowanie najwybitniejszy Polak w ocenie pozostałych Polaków 🙂 W katolickim kraju obecność naszego przedstawiciela w Watykanie była odbierana jak zaszczyt, wyróżnienie. Kiedy papież zmarł w 2005 roku, w Polsce wprowadzono żałobę narodową na sześć dni (do czasu pogrzebu). Odwołano większość imprez masowych, w wielu organizacjach społecznych i zawodowych (w tym w szkołach) odbywały się codzienne spotkania żałobne, odwołano wszystkie seanse filmowe w kinach, przedstawienia teatralne oraz wszelkie inne imprezy rozrywkowe. Telewizja zaprzestała także transmisji meczów Ligi Mistrzów. Stacje telewizyjne większość czasu antenowego poświęcały aktualnym wydarzeniom w Watykanie i wspomnieniom o zmarłym papieżu. Wszystkie stacje wstrzymały emisję reklam. Przez cały żałobny tydzień polskie stacje radiowe prezentowały spokojną, stonowaną muzykę.Ludzie do dziś czczą pamięć Jana Pawła II, wśród kalendarzy na kolejny rok obowiązkowo znajdzie się kilka do wyboru z jego zdjęciami lub portretami.

• Mikołaj Kopernik — prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomią i astrologią, matematyką, ekonomią, strategią wojskową, kartografią i filologią. Najbardziej znany jako astronom – twórca heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego i prawdopodobnie pierwszy heliocentryk w Europie od czasów starożytnej Grecji. Autor dzieła „O obrotach sfer niebieskich” przedstawiającego szczegółowo jego wizję Wszechświata.
  Osobom, które chcą spojrzeć na Kopernika z nieco niecodziennej perspektywy, proponuję moje ćwiczenie, w którym nie tylko sprawdzicie swoją znajomość gramatyki, ale też poznacie pewien ciekawy fakt o życiu zawodowym Kopernika!

Ćwiczenie «Znany-nieznany Mikołaj Kopernik»

ŚWIĘTA

Święta kościelne (ustawowo wolne od pracy):

Więcej informacji na temat źródeł i tradycji Dnia Wszystkich Świętych znajdziecie tutaj:

1 listopada — «dziady» czy Halloween?

Święta państwowe (ustawowo wolne od pracy):

Inne święta, które nie są wolne od pracy, ale są bardzo ważne dla Polaków:

• Tłusty Czwartek – ostatni czwartek przed Wielkim Postem (40 dni przed Wielkanocą), ostatnie obżarstwo przed okresem postu, kiedy wszyscy Polacy objadają się pączkami
• 2 listopada – Dzień Wszystkich Zmarłych
• 24 grudnia – Wigilia

Główne hasła związane z Wigilią:

• opłatek (dzielimy się opłatkiem przed kolacją i składamy sobie życzenia)
• do kolacji tradycyjnie siadamy, kiedy wzejdzie pierwsza gwiazdka
• 12 dań na stole, tradycyjnie dania postne. Najważniejsze: karp, śledź, barszcz z uszkami, kapusta z grzybami, makówki, pierniki, kompot 
• choinka
• siano pod obrusem
• jedno puste miejsce przy stole
• pasterka – msza o północy w noc z 24 na 25 grudnia
• kolędy (piosenki)

Główne hasła związane z Wielkanocą:

• święcenie koszyczków z jedzeniem w Wielką Sobotę (przeddzień Wielkanocy). W koszyczku zazwyczaj są: jajka, kiełbasa, ser, chleb, sól i pieprz oraz tradycyjny wypiek Wielkanocny: mazurek (ciasto z bakaliami, dekorowane lukrem i rysunkiem Wielkanocnym)
• malowanie jajek (tak zwane pisanki)
• obfite śniadanie Wielkanocne (różne rodzaje kiełbasy, boczek, jajka, słodycze)
• bazie (młode pączki wierzby), często udekorowane zawieszonymi małymi jajeczkami i zajączkami.
• Śmigus-Dyngus (inaczej: Lany poniedziałek), kiedy ludzie polewają się nawzajem wodą