Jeśli pamiętacie mój post o domku dla lalek, to doskonale wiecie, że jest to moja pasja. W moim domku dla lalek fascynuje mnie ten mikrokosmos drobnych przedmiotów. Niektóre z nich nawet trudno utrzymać między palcami! Dziś chcę wam opowiedzieć o jeszcze jednej mojej wielkiej pasji, którą są porcelanowe lalki.
Mam całą kolekcję tych przepięknych staromodnych dam w wytwornych strojach i modnych kapeluszach. Perełką mojej kolekcji jest Jonathan, przepiękny chłopczyk – wielka rzadkość wśród porcelanowych lalek. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że kiedy tylko trafiam na wystawę lalek artystycznych, znikam na niej na kilka godzin. Dziś pragnę się z wami podzielić zdjęciami unikalnych lalek artystycznych rosyjskiej artystki, Oliny Ventcel. Na jej wystawach spędziłam w sumie kilka dni i do dziś te zdjęcia wywołują we mnie zachwyt i wprawiają w dobry nastrój.
Jak się już pewnie domyśliliście, do każdego zdjęcia dodałam opis, w którym poćwiczycie wszystkie polskie przypadki!
Jeśli jesteście zachwyceni tymi lalkami tak samo, jak ja, to proponuję waszej uwadze filmik, gdzie możecie ich zobaczyć znacznie więcej:
Niektórzy z was wiedzą o mojej wielkiej pasji do domków dla lalek. Właśnie dlatego jestem mecenasem warszawskiego Muzeum Domków Lalek, Gier i zabawek. Wy również możecie je wesprzeć – jako jedną z opcji – w ramach mojej prywatnej akcji charytatywnej. Dzisiaj chcę się z wami podzielić zdjęciami mojego własnego domku dla lalek, który zrobiłam i umeblowałam ponad dziesięć lat temu! Wysokość każdego pokoju to 30cm.
Oczywiście, taki wpis to dobra okazja, abyście mogli sprawdzić swoje umiejętności językowe. Dlatego do każdego zdjęcia dodałam opis pokoju, a waszym zadaniem jest wstawienie rzeczowników w odpowiednich przypadkach, zależnie od kontekstu.
Boże Narodzenie zbliża się ogromnymi krokami, proponuję więc dzisiejszego posta poświęcić całkowicie tradycjom Wigilii katolickiej i ich źródłom kulturowym. Artykuł ten opublikowałam wcześniej na stronie lekcja.online
Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że Boże Narodzenie i poprzedzająca je Wigilia to ulubione święta Polaków. Właściwie nie ma w tym nic dziwnego: w nastrojowy zimowy wieczór cała rodzina zbiera się przy stole, płoną świece, w kącie stoi śliczna choinka, obwieszona bombkami i lampkami, na stole stoją smakołyki, które wiele gospodyń przygotowuje pieczołowicie w okresie przedświątecznym. W środku ciemnej, mroźnej zimy w naszych sercach zapala się płomyk nadziei na to, że nowo narodzony Chrystus wysłucha naszych modlitw.
Księża w kościołach powtarzają, że to święto upamiętnia Narodzenie Pana i przepełnione jest symboliką chrześcijańską: 12 dań na stole (jako symbol dwunastu apostołów), wśród nich obowiązkowo ryba (jeden z podstawowych symboli chrześcijaństwa), żłóbek pod choinką (symbol żłóbka, w którym leżał narodzony Chrystus), siano pod obrusem (znowuż, symbol stajenki, w której narodził się Jezus), świece (symbol nadziei)…
Jednak mało kto wie i pamięta o tym, że tak naprawdę Boże Narodzenie jest świętem wywodzącym się wprost z pogaństwa. Kiedy chrześcijaństwo zaczęło walczyć z pogańskimi zwyczajami, bardzo szybko okazało się, że ludzie zupełnie nie są gotowi na rozstanie ze swoim ulubionym świętem. Dlatego Kościół je zaadoptował i stworzył do niego odpowiednią historię: jeśli już ludzie i tak świętują w tym czasie, niech świętują chrześcijańskie święto. Jednak wielu rzeczy nie udało się zamaskować i przerobić.
Zacznijmy od samego czasu święta. W środku zimy, dwa dni po najkrótszej nocy w roku, w domach zapalano mnóstwo świec i rozpalano solidnie kominki. Dla nas siedzenie przy świecach kojarzy się z półmrokiem, ale jeśli przypomnieć sobie czasy sprzed wynalezienia prądu, stanie się jasne, że zapalenie kilkudziesięciu świec w domu oznaczało niezwykłą jasność. A światło – to nadzieja. Pogańskie święto z końca grudnia było tak zwanym świętem nowego słońca i niosło ono nadzieję na to, że połowa zimy już minęła i wkrótce przyroda przyniesie jasność, ciepło, długi dzień – a wraz z nimi plony, nowe życie i bezpieczeństwo.
Zastanówmy się przez chwilę nad głównym symbolem święta: choinką. Czy można sobie przypomnieć bardziej pogański zwyczaj, niż ubieranie drzewa? Poganie składali w ten sposób ofiary bogom, którzy wedle ich wierzeń żyli w pniach drzew – przynosili im owoce i słodycze. A czy pamiętacie, co wieszało się na choinkach jeszcze pięćdziesiąt-sześćdziesiąt lat temu? Jabłka, cukierki i pierniki. Zresztą, pierwsze bombki były właśnie w kształcie jabłek, innych owoców, rzadziej warzyw. Dopiero potem zaczęła się moda na prześliczne bombki w kształcie domków, zwierząt, samochodów, bałwanków i innych.
Idźmy dalej. Do dziś w wielu domach pod świąteczny obrus kładzie się odrobinę siana. Wiemy doskonale, że jest to symbol żłóbka, w którym Chrystus się urodził. Ale dziwnym zbiegiem okoliczności to również jest tradycja, którą kultywowali nasi pogańscy przodkowie. Siano było ważnym elementem ich agrarnego życia. Nic więc dziwnego, że i w czasie święta nowego słońca nie mogło go zabraknąć. W rogu izby zawsze stawiano pierwszy zżęty w minionym roku snop owsa, żyta lub pszenicy, a na stole i wokół niego rozsypywano siano. Snop miał symbolizować obecność przodków rodowych, a siano było ofiarą dla bóstw wegetacji. Dopiero z upływem czasu ilość siana stale się zmniejszała, dopóki nie osiągnęła czysto symbolicznych rozmiarów.
Wreszcie nie mogę nie wspomnieć o najpiękniejszej i najbardziej wzruszającej moim zdaniem tradycji wigilijnej: puste miejsce przy stole. Oficjalnie, zgodnie z nauką Kościoła, jest to miejsce, które zostawiamy dla Chrystusa na pamiątkę po tym, że Józef z Marią bezskutecznie pukali do wielu domów, prosząc o schronienie. Gdy go nie znaleźli, Maria urodziła Chrystusa w stajence i ułożyła w żłóbku. Czekając co roku na ponowne przyjście Chrystusa, zostawiamy dla Niego nakrycie na wypadek, gdyby zapukał właśnie do naszych drzwi. Tak naprawdę jednak poganie również zostawiali dodatkowe naczynie przy stole. Nasi przodkowie o wiele mocniej wierzyli w niematerialny świat, uważali więc, że do Wigilii może dołączyć duch kogoś bliskiego, kto odszedł w minionym roku i chce powrócić do swoich ukochanych. Dodatkowe, puste naczynie jest przejmującym symbolem tragedii, bólu, żałoby i tęsknoty za osobą, która powinna była siedzieć przy tym stole, ale życie niestety zdecydowało inaczej. Najpiękniej i najgłębiej sens tego zwyczaju oddaje moim zdaniem „Kolęda dla nieobecnych” autorstwa Beaty Rybotyckiej. Piosenka ta – w jej wykonaniu – jest uważana za najpiękniejszą współczesną kolędę.
Przyjdź na świat, by wyrównać rachunki strat, Żeby zająć wśród nas puste miejsce przy stole. Jeszcze raz pozwól cieszyć się dzieckiem w nas, I zapomnieć, że są puste miejsca przy stole.
Nadzieja na to, że nowo narodzony Chrystus napełni nasze serca dziecięcą radością i pozwoli zapomnieć o pustych miejscach przy stole, bardzo wymownie ilustruje to, jak głębokim smutkiem te nakrycia nas napawają.
Jedyną prawdziwie chrześcijańską tradycją zdaje się być dzielenie się opłatkiem przed samą Wigilią, kiedy wszyscy symbolicznie przełamują się tym symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyjaźni i miłości, a jednocześnie składają sobie życzenia.
Jak widzicie, tradycje wigilijne sięgają o wiele dalej, niż tylko do zarania chrześcijaństwa. Z pewnością nie pisałam tego artykułu po to, by zdyskredytować katolickie tradycje. Raczej chciałam wam pokazać, jaka głębia znaczeń i symboli tkwi za pozornie niewielkimi gestami. Myślę, że wiedząc o tych znaczeniach, Święta można przeżyć o wiele pełniej i bardziej świadomie. Z całego serca życzę wam zdrowych, spokojnych i rodzinnych Świąt Bożego Narodzenia, cudownej Wigilii i pyszności na stole, a także tego, by puste miejsca przy stole zawsze pozostawały tylko w kolędzie, a nie w waszych domach!
W dzisiejszym poście proponuję zebrać całą informację, która jest niezbędna dla osób, zdających egzamin na Kartę Polaka. W internecie krąży wiele materiałów przygotowujących do tego egzaminu, jednak problem polega na tym, że wiele z nich jest przeładowane informacją, o której nawet Polacy często nie pamiętają, więc prawdopodobieństwo, że ktoś wam będzie zadawał takie szczegółowe pytania jest bardzo niskie.
Swoją ściągę adresuję przede wszystkim do osób, które chcą szybko i efektywnie poznać najważniejsze informacje, jakie mogą się wam przydać. Nie skupiajcie się tylko na historii! Owszem, bez niej na pewno się nie obejdzie, ale równie ważna jest wiedza na temat literatury, muzyki czy sportu. Pamiętajcie, że urzędnik, z którym będziecie rozmawiać najpewniej nie będzie historykiem i będzie was pytać o rzeczy, które większości Polakom wydają się kluczowe.
Dlatego też ja zawsze radzę moim studentom zapamiętać podstawowe fakty, ale z każdego tematu, żeby nie zostać zaskoczonym. Ostatecznie, nikt nie oczekuje od was dogłębnej wiedzy na poziomie akademickim! Oto najważniejsze, według mnie, fakty, które warto zapamiętać zarówno przed egzaminem na Kartę Polaka, jak i przed różnego rodzaju rozmowami w Urzędzie Migracyjnym.
Godło Polski – Biały orzeł na czerwonym tle
Flaga Polski – Biało-czerwona
Hymn Polski – Mazurek Dąbrowskiego
WAŻNE: Autorem słów jest Józef Wybicki. natomiast Henryk Dąbrowski, ku czci którego nazwano hymn był dowódcą Legionów Polskich we Włoszech, on nie pisał hymnu.
Pierwsza zwrotka i refren hymnu:
„Jeszcze Polska nie zginęła,
Póki my żyjemy!
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy!
Marsz, marsz Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski,
Za twoim przewodem
złączym się z narodem!”
CIEKAWE: Polski hymn jest jedynym hymnem na świecie, w którym wspomniany zostaje Napoleon Bonaparte („Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy!”)
StolicaPolski – Warszawa
GodłoWarszawy– Syrenka
Liczba ludności – 38 milionów
Ludność – 96.6% Polaków
Wiara – 90% katolików
Waluta – polski złoty (PLN) =100 groszy
GEOGRAFIA
Rzeki – Wisła, Odra, Warta, Bug
Góry (Горы) – Tatry, Sudety, Pieniny, Bieszczady, Karpaty, Karkonosze
Piastowie (960-1370 ) Ważniejsi przedstawiciele: Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki (zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną)
Jagiellonowie (1386-1572) Najażniejszy przedstawiciel: Władysław Jagiełło. Pod jego dowództwem, 15 lipca 1410 roku wojsko polsko-litewskie pokonało wojsko Krzyżaków w słynnej bitwie pod Grunwaldem. Jagiellonowie założyli Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (1364). Przy Jagiellonach powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów – zjednoczone księstwo polsko-litewskie
Królowie elekcyjni, wybierani na wolnej elekcji przez szlachtę. Ważniejsi przedstawiciele:
Zygmunt III Waza (przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy), uczestniczył w interwencji polskiej w Moskwie 1612 roku.
Jan III Sobieski – kiedy w 1683 roku Turcy najechali na Europę i doszli do Wiednia, papież zwrócił się z prośbą o pomoc do Polski, jako najbardziej katolickiego kraju Europy. Istniało poważne zagrożenie, że Turcy pokonają Europę i zmuszą ją do przejścia na wiarę muzułmańską. Jan III Sobieski z wojskiem pojechał z tak zwaną Odsieczą wiedeńską i pomógł wojsku europejskiemu pokonać Turków i uchronić chrześcijaństwo przed zagładą.
Ostatni król elekcyjny i jednocześnie ostatni król Polski: Stanisław August Poniatowski, przy którym 3 maja 1791 uchwalono pierwszą polską (drugą w Europie) Konstytucję, ku czci której do dziś 3 maja jest dniem wolnym. Przy Poniatowskim doszło też do trzech rozbiorów (1772, 1793, 1795).
Czym były rozbiory? Były one podziałem terytorium Polski między Rosją, Austrią i Prusami. Jest to jedno z najbardziej traumatycznych wydarzeń w polskiej historii. Po III rozbiorze Polska oficjalnie zniknęła z mapy świata na 123 lata. W zaborze rosyjskim i pruskim prowadzono aktywną politykę depolonizacji, niemniej jednak ludzie nadal uczyli dzieci polskiego, powstawały najwspanialsze dzieła literatury polskiej (Mickiewicz, Słowacki, Norwid, Sienkiewicz, Prus, Reymont – wszyscy oni pisali po polsku pod zaborami).
Józef Piłsudski
Listopad 1830 – Powstanie Listopadowe, nieudana próba odzyskania niepodległości
Styczeń 1863 – Powstanie Styczniowe, nieudana próba odzyskania niepodległości
Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku (stąd święto Niepodległości 11.XI.), po I wojnie światowej. „Ojcem” polskiej niepodległości był Józef Piłsudski, który aktywnie agitował Polaków do walki o wolność.Uproszczoną, ale dość wierną wersję tych wydarzeń można zobaczyć w filmie „Piłsudski” (2019)
II WOJNA ŚWIATOWA
1 września 1939 – wojska nazistowskie wkroczyły do Polski bez uprzedniego wypowiedzenia wojny. Chociaż Niemcy mieli ogromną przewagę liczebną i byli o wiele lepiej uzbrojeni, spotkali się z niesłychanym oporem Polaków. Najbardziej bohaterskie boje toczyły się na Westerplatte, gdzie niewiele ponad 200 żołnierzy polskich przez tydzień broniło się przed 4000 żołnierzy niemieckich, którzy atakowali zarówno z lądu, jak i z powietrza.
17 września 1939 – Związek Radziecki napadł na Polskę i wraz z Niemcami podzielił ją zgodnie z tajnym protokołem Ribbentrop-Mołotow podpisanym między ZSRR i Niemcami w 1938 roku.
Wiosna 1940 – z rozkazu Stalina 10 tysięcy polskich oficerów, wziętych do niewoli w 1939 roku, zostało rozstrzelanych w lesie katyńskim, niedaleko Smoleńska. W 2010 roku Prezydent Rosji przekazał Polsce oficjalne dokumenty z podpisem Stalina pod tym rozporządzeniem. Katyń jest kolejnym niezwykle traumatycznym wydarzeniem w polskiej historii, do dziś mocno eksploatowanym politycznie.
Wiosna 1943 – powstanie w getcie warszawskim. Getto warszawskie było terytorium w niedaleko centrum Warszawy, ogrodzonym murem, w którym mieszkali tylko Żydzi. W organizacji powstania Żydom aktywnie pomagała polska Armia Krajowa. Powstanie zakończyło się klęską, getto zostało spalone, a wszyscy Żydzi zostali albo zamordowani na miejscu, albo wywiezieni do Auschwitz.
WAŻNE! Auschwitz – to nazwa nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Oświęcim – to nazwa polskiego miasta, w którym naziści zbudowali ten obóz. Dziś w Polsce mocno się te dwie nazwy rozgranicza i nie należy ich mylić! Auschwitz — obóz koncentracyjny, Oświęcim — wolne miasto we współczesnej Polsce.
1 sierpnia 1944 – Powstanie Warszawskie, kolejne bardzo traumatyczne wydarzenie polskiej historii. Cała Warszawa, łącznie z mieszkańcami cywilnymi powstała przeciwko Niemcom, spodziewając się pomocy Armii Czerwonej, która podchodziła już do Wisły ze wschodu. Armia Czerwona postanowiła nie ingerować w polską politykę i stała nad Wisłą, patrząc na płonącą Warszawę. Powstanie skapitulowało 2 października (trwało zaledwie 2 miesiące), ludność cywilna została w większości wymordowana, żołnierze wzięci do niewoli, a miasto kompletnie zbombardowane. W 2006 roku niemiecki reżyser Paul Meyer nakręcił dokumentalny „Konspiratorki„, w którym przekazał przejmujący obraz polskiej stolicy pod okupacją i następnie w czasie Powstania Warszawskiego. Co ciekawe, reżycer dotarł z kamerą do żyjących uczestniczek tamtych wydarzeń, które własnymi słowami dają niezwykłe świadectwo czasów, kiedy młode Polki stawały do walki ramię w ramię z mężczyznami. Film ujawnia nowe, nieznane oblicze ruchu oporu – widzianego z perspektywy kobiecej. Z legalnych przyczyn nie mogę tego filmu zamieścić tutaj, ale chętnych proszę o kontakt w celu otrzymania tego filmu drogą elektroniczną.
W Polsce nie świętuje się 9 maja, bowiem Polacy traktują koniec II wojny światowej jako swoją klęskę, a nie zwycięstwo: z kompletnie zniszczoną stolicą, mocno okrojonym terytorium na wschodzie i pod pełną kontrolą Związku Radzieckiego.
POLSKA POWOJENNA
PRL – Polska Rzeczpospolita Ludowa, państwo polskie po II wojnie światowej, pod pełną kontrolą komunistów z ZSRR.
Pierwsi sekretarze partii:
Bolesław Bierut
Władysław Gomułka
Edward Gierek
Wojciech Jaruzelski
Polacy nie byli zadowoleni z reżimu, dlatego stale próbowali walczyć o niezależność. Najważniejsze strajki i demonstracje wolnościowe:
Poznań 1956 (tak zwany Poznański czerwiec)
Marzec 1968
Grudzień 1970 – strajki w Trójmieście
Sierpień 1980 – ogromne strajki w stoczni gdańskiej, zakończone tzw. porozumieniami sierpniowymi
13 grudnia 1981 – generał Jaruzelski wprowadza w Polsce stan wojenny, czując, że narasta niezadowolenie społeczne i sytuację trzeba wziąć pod kontrolę. Przestają działać telefony, nie wychodzą gazety, jest wprowadzona godzina policyjna. Mnóstwo działaczy opozycyjnych (łącznie z Lechem Wałęsą) jest aresztowanych. Formalnie stan wojenny skończył się w 1983 roku, ale stan napięcia społecznego, walk z policją, aresztowań itp. trwał aż do Obrad Okrągłego Stołu w 1989, kiedy Polska w końcu stała się całkowicie niezależnym krajem, a w 1990 roku odbyły się pierwsze wolne wybory w Polsce.
Więcej na temat tych wydarzeń można znaleźć w filmie:
Prezydenci III Rzeczpospolitej:
1990-1995 Lech Wałęsa
1995-2005 Aleksander Kwaśniewski; przy nim Polska weszła do Unii Europejskiej
2005-2010 Lech Kaczyński, zginął w kwietniu 2010 roku pod Smoleńskiem, w drodze na obchody 70 rocznicy Katynia
2010-2015 Bronisław Komorowski
od 2015 – Andrzej Duda
POLSCY NOBLIŚCI:
Maria Skłodowska Curie – dwukrotnie (1903 – z fizyki, 1911 – z chemii). Jedna z zaledwie czterech osób na świecie, które zdobyły Nobla dwukrotnie, była też pierwszą kobietą w historii, która dostała Nobla.
Lech Wałęsa – Pokojowa Nagroda Nobla (1983)
Henryk Sienkiewicz (1905) – prozaik, pisał powieści historyczne. Najważniejsze dzieła: Trylogia („Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”), „Krzyżacy”, „Quo vadis”
Władysław Reymont (1924) – prozaik, Nobla dostał za czterotomową powieść „Chłopi” o życiu polskiej wsi
Czesław Miłosz (1980) – poeta
Wisława Szymborska (1996) – poetka
Olga Tokarczuk (2018) – prozaik, główne dzieło: „Bieguni”
KOMPOZYTORZY
Fryderyk Chopin – najwybitniejszy polski i jeden z najwybitniejszych europejskich kompozytorów. Jego najważniejszy utwór (Etiuda rewolucyjna) jest najbardziej dramatycznym i rozpoznawalnym utworem w polskiej muzyce:
Wojciech Killar – najwybitniejszy współczesny kompozytor muzyki filmowej (napisał muzykę do: „Pan Tadeusz”, „Pianista”, „Rejs”, „Ziemia obiecana”, „Trędowata”, „Śmierć jak kromka chleba”, „Sami swoi”)
Krzysztof Penderecki – współczesny kompozytor i dyrygent, zmarł w 2020 roku. W 2012 dziennik „The Guardian” nazwał go „najprawdopodobniej największym żyjącym polskim kompozytorem”.
Krzysztof Penderecki dyryguje orkiestrą, która wykonuje jego własny utwór:
MALARZE
Jan Matejko – najwybitniejszy i najbardziej znany polski malarz, malował głównie obrazy o tematyce historycznej: „Konstytucja 3 maja”, „Unia lubelska”, „Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska” (znany po prostu jako „Stańczyk”). Jest też autorem jednego z najbardziej znanych portretów Mikołaja Kopernika.
Artur Grottger – autor bardzo przejmujących szkiców o tematyce historycznej, głównie z okresu Powstania Styczniowego.
Wojciech Kossak – autor scenek rodzajowych i obrazów o tematyce historycznej i batalistycznej. Najważniejsze dzieła: „Orlęta lwowskie”, „Józef Piłsudski na Kasztance”, „Grunwald”
GrunwaldPiłsudski na kasztanceOrlęta lwowskie
REŻYSERZY
Andrzej WajdaPaweł PawlikowskiRoman Polański
Andrzej Wajda – dostał Oscara (2000) za całokształt twórczości. Najważniejsze filmy: „Katyń”, „Pan Tadeusz” (najlepsza ekranizacja głównego dzieła Adama Mickiewicza), „Lech Wałęsa: człowiek z nadziei”, „Popiół i diament”
Rafał Polański – dostał Oscara (2002) za film „Pianista” o żydowskim pianiście w getcie warszawskim w czasie II wojny światowej
Paweł Pawlikowski – dostał Oscara (2015) w 2015 roku za film „Ida”. Drugi jego film: „Zimna wojna”
Jerzy Hoffmann – znany głównie za to, że nakręcił wszystkie trzy części Trylogii Sienkiewicza, chociaż z powodów politycznych książki były zekranizowane w odwrotnej kolejności, niż były napisane.
AKTORZY:
Krystyna Janda – najwybitniejsza współczesna aktorka
Daniel Olbrychski – jako jedyny zagrał we wszystkich trzech częściach „Trylogii” Hoffmanna
Zbigniew Cybulski – legendarny aktor polskiego kina czarno-białego, bardzo rozpoznawalny dzięki temu, że zawsze grał w przyciemnionych okularach (cierpiał na jaskrę). Zginął tragicznie, pod kołami pociągu.
Marek Kondrat – współczesny wybitny aktor, który zagrał w wielu kultowych filmach, takich jak „Dzień świra”, „Psy”, „C.K. Dezerterzy”.
Mówiąc o Marku Kondracie, warto wspomnieć o tym, że najbardziej kultowym polskim filmem, który zna każdy Polak, jest „Dzień świra”. Więcej na jego temat znajdziecie w moim artykule tutaj:
Oprócz Laureatów Nagrody Nobla, należy znać następujących pisarzy:
Adam Mickiewicz – najwybitniejszy polski poeta epoki romantyzmu, autor „Pana Tadeusza”, najważniejszego poematu wierszem w literaturze polskiej.
Fragmenty „Pana Tadeusza” możecie przeczytać i przesłuchać tutaj:
Nie znaleziono żadnych wpisów.
Juliusz Słowacki – drugi najwybitniejszy poeta romantyczny, pisał wiersze, poematy i dramaty. Był swojego rodzaju literackim konkurentem Mickiewicza.
Cyprian Kamil Norwid – trzeci najwybitniejszy poeta romantyczny, w odróżnieniu od Mickiewicza i Słowackiego pisał nieco bardziej filozoficzne wiersze. Między innymi ze względu na złożoność jego poezji, Norwid nie był zbyt dobrze znany za życia, dlatego żył na skraju biedy, zajmując się często różnego rodzaju pracą dorywczą. Zmarł w zupełnym osamotnieniu w ośrodku dla ubogich. Jego poezja została doceniona dopiero na początku XX wieku, kilkadziesiąt lat po jego śmierci.
WAŻNE! Mickiewicz, Słowacki i Norwid – to trzy nazwiska, które trzeba wymieniać razem i właśnie w takiej kolejności. To jest jak Trójca Święta polskiej literatury, i nie można sobie pozwolić na to, by któreś z tych nazwisk zapomnieć. O ile w przypadku pozostałych pisarzy możemy pomijać imiona, jeśli nie potrafimy ich zapamiętać, o tyle w przypadku tych trzech poetów warto nauczyć się również ich imion.
Bolesław Prus – wybitny prozaik, autor wielu powieści, nowel i opowiadań. Najbardziej monumentalne dzieło: „Lalka.
Stanisław Wyspiański – prozaik, dramaturg, artysta, architekt. Znany przede wszystkim ze swoich dramatów, najważniejszy z nich: „Wesele”.
Eliza Orzeszkowa – wybitna pisarka, autorka wielu utworów prozaicznych. Najważniejszy z nich to powieść „Nad Niemnem”, za którą była nominowana do Nagrody Nobla, ale przegrała w rywalizacji z Sienkiewicze.
Stefan Żeromski – wybitny pisarz, wiele jego utworów było przez lata obowiązkowymi lekturami w szkole. Jego powieści są niezwykle zaangażowane społecznie, za co był nazywany „sumieniem narodu”. Czterokrotnie (!!!) nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Najważniejsze dzieła: „Syzyfowe prace”, „Przedwiośnie”, „Ludzie bezdomni”, „Popioły.
Maria Dąbrowska – jedna z najwybitniejszych polskich pisarek, autorka wielu powieści i nowel. Tworzyła w XX wieku. Najważniejsze dzieła: „Noce i dnie”, „Marcin Kozera”. Pięciokrotnie (!!!) nominowana do Literackiej Nagrody Nobla.
Julian Tuwim – wybitny poeta XX wieku, najważniejszy zbiór wierszy: „Kwiaty polskie”. Oprócz działalności poetyckiej był też fenomenalnym i najlepszym w historii tłumaczem literatury rosyjskiej na język polski. Co ciekawe, jego żona, Irena Tuwimowa, też była wybitną tłumaczką, ale z angielskiego na polski. To ona przetłumaczyła na polski „Kubusia Puchatka”.
Stanisław Lem – najbardziej tłumaczony polski pisarz w historii. Pisał w gatunku science-fiction i jak dotąd, jest zdecydowanie najlepszym jego polskim przedstawicielem. Najważniejsze dzieła: „Solaris”, „Powrót z gwiazd”. Był nominowany do Nagrody Nobla, ale przegrał ją na rzecz Czesława Miłosza.
Witold Gombrowicz – powieściopisarz, nowelista, dramaturg. Pisał bardzo specyficzną prozę, pełną poczucia absurdu, często krytykującą współczesną rzeczywistość i prowadzącą głęboką analizę psychologiczną człowieka. Najważniejsze dzieła: „Ferdydurke”, „Trans-Atlantyk”.
Warto też wspomnieć o kilku pisarzach młodzieżowej literatury, bowiem te nazwiska i tytuły zna każdy Polak:
Adam Bahdaj – „Uwaga, czarny parasol!”, „Wakacje z duchami”
Hanna Ożogowska: „Ucho od śledzia”
Alfred Szklarski: cykl powieści o Tomku Wilmowskim („Tomek w krainie kangurów”, „Tomek na tropach Yeti” i inne)
Krystyna Siesicka: „Zapałka na zakręcie”, „Falbanki”, „Woalki”, „Wachlarze”
Współcześni pisarze:
Małgorzata Musierowicz: cykl „Jeżycjada” („Kwiat kalafiora”, „Kłamczucha”, „Szósta klepka” i inne)
Wojciech Kuczok: „Gnój”
Dorota Masłowska: „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”
Olga Tokarczuk: „Bieguni”
Więcej informacji o pisarzach literatury młodzieżowej, a także linki do audiobooków znajdziecie tutaj:
Adam Małysz – legenda polskiego sportu, wybitny skoczek narciarski, zdobywca czterech medali olimpijskich, sześciu medali mistrzostw świata.
Kazimierz Górski
Kazimierz Górski – legendarny piłkarz, później trener polskiej reprezentacji piłki nożnej. Pod jego kierownictwem polska reprezentacja zdobyła brązowy medal na mistrzostwach świata w Niemczech Zachodnich (1974), pokonawszy Brazylię 1:0.
Robert Kubica
Robert Kubica – pierwszy Polak w Formule 1
Robert Lewandowski – współczesny polski piłkarz, uważany za jednego z najlepszych piłkarzy na świecie i jednego z najlepszych środkowych napastników w historii. Nie mija miesiąc, żeby Lewandowski nie pobił kolejnego rekordu. Oto tylko niektóre z nich:
Najlepszy strzelec w historii reprezentacji Polski: 72 gole
Pierwszy zawodnik w historii reprezentacji Polski, który strzelał gole w siedmiu kolejnych meczach tej drużyny
Pierwszy zawodnik w historii reprezentacji Polski, który strzelał gole w siedmiu kolejnych meczach tej drużyny o stawkę
Reprezentant Polski z największą liczbą bramek w jednej edycji eliminacji MŚ: 16 goli
Reprezentant Polski z największą liczbą bramek zdobytych z rzutów karnych: 11 goli
Drugi najszybszy hat-trick w historii eliminacji ME, a najszybszy w reprezentacji Polski: 4 minuty (89′, 90+2′, 90+3′)
Najlepszy strzelec w historii w ramach jednej edycji eliminacji ME: 13 goli
Pierwszy zawodnik w historii, który strzelił 16 goli w jednej edycji eliminacji do MŚ strefy UEFA
Najskuteczniejszy zawodnik w historii Superpucharu Niemiec: 7 goli
Najskuteczniejszy obcokrajowiec w historii Pucharu Niemiec: 39 goli
Najszybciej strzelone 4 gole w historii Ligi Mistrzów UEFA: 14 minut i 31 sekund (53′, 60′, 64′, 68′)
Inni wybitni Polacy:
Papież Jan Paweł II
Jan Paweł II (prywatnie Karol Wojtyła) – pierwszy i jedyny jak dotąd Polak, który został papieżem (1978). Jest to zdecydowanie najwybitniejszy Polak w ocenie pozostałych Polaków 🙂 W katolickim kraju obecność naszego przedstawiciela w Watykanie była odbierana jak zaszczyt, wyróżnienie. Kiedy papież zmarł w 2005 roku, w Polsce wprowadzono żałobę narodową na sześć dni (do czasu pogrzebu). Odwołano większość imprez masowych, w wielu organizacjach społecznych i zawodowych (w tym w szkołach) odbywały się codzienne spotkania żałobne, odwołano wszystkie seanse filmowe w kinach, przedstawienia teatralne oraz wszelkie inne imprezy rozrywkowe. Telewizja zaprzestała także transmisji meczów Ligi Mistrzów. Stacje telewizyjne większość czasu antenowego poświęcały aktualnym wydarzeniom w Watykanie i wspomnieniom o zmarłym papieżu. Wszystkie stacje wstrzymały emisję reklam. Przez cały żałobny tydzień polskie stacje radiowe prezentowały spokojną, stonowaną muzykę.Ludzie do dziś czczą pamięć Jana Pawła II, wśród kalendarzy na kolejny rok obowiązkowo znajdzie się kilka do wyboru z jego zdjęciami lub portretami.
Mikołaj Kopernik – prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomią i astrologią, matematyką, ekonomią, strategią wojskową, kartografią i filologią. Najbardziej znany jako astronom – twórca heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego i prawdopodobnie pierwszy heliocentryk w Europie od czasów starożytnej Grecji. Autor dzieła „O obrotach sfer niebieskich” przedstawiającego szczegółowo jego wizję Wszechświata.
Osobom, które chcą spojrzeć na Kopernika z nieco niecodziennej perspektywy, proponuję moje ćwiczenie, w którym nie tylko sprawdzicie swoją znajomość gramatyki, ale też poznacie pewien ciekawy fakt o życiu zawodowym Kopernika!
Inne święta, które nie są wolne od pracy, ale są bardzo ważne dla Polaków:
Tłusty Czwartek – ostatni czwartek przed Wielkim Postem (40 dni przed Wielkanocą), ostatnie obżarstwo przed okresem postu, kiedy wszyscy Polacy objadają się pączkami
2 listopada – Dzień Wszystkich Zmarłych
24 grudnia – Wigilia
Główne hasła związane z Wigilią:
opłatek (dzielimy się opłatkiem przed kolacją i składamy sobie życzenia)
do kolacji tradycyjnie siadamy, kiedy wzejdzie pierwsza gwiazdka
12 dań na stole, tradycyjnie dania postne. Najważniejsze: karp, śledź, barszcz z uszkami, kapusta z grzybami, makówki, pierniki, kompot
choinka
siano pod obrusem
jedno puste miejsce przy stole
pasterka – msza o północy w noc z 24 na 25 grudnia
kolędy (piosenki)
Główne hasła związane z Wielkanocą:
święcenie koszyczków z jedzeniem w Wielką Sobotę (przeddzień Wielkanocy). W koszyczku zazwyczaj są: jajka, kiełbasa, ser, chleb, sól i pieprz oraz tradycyjny wypiek Wielkanocny: mazurek (ciasto z bakaliami, dekorowane lukrem i rysunkiem Wielkanocnym)
Chciałabym zadedykować ten post Karolinie, mojej studentce, która zawsze inspiruje mnie do stworzenia ciekawych zadań na różne tematy. Dziś wybierzemy się razem w niezwykłą podróż do krainy skarbów, klejnotów i kosztowności!
W tym zestawie zadań znajdziecie aż 16 ćwiczeń do wykonania!
Oto kolejne ćwiczenie na temat środków transportu! Tym razem postanowiłam zebrać najciekawsze, a nawet unikalne środki lokomocji. Mam nadzieję, że wam się spodoba!
Jakiś czas temu przygotowałam dla was obszerny post ze wszystkimi zasadami trybu rozkazujące w języku polskim. Dziś przyszedł czas na kolejne ćwiczenie z tego tematu!
Boże Narodzenie już za pasem, wszyscy powoli zaczynamy szukać prezentów dla swoich bliskich. Postanowiłam więc napisać ćwiczenie o tym, jak znaleźć ten idealny prezent dla kogoś!
Słowa „przyjaciel”, „przyjaciele”, „przyjaciółka” i „przyjaciółki” są jednymi z najbardziej nieregularnych w języku polskim. Nic więc dziwnego nie ma w tym, że moi studenci często mają z nimi ogromne problemy.
Dlatego dzisiejszy post postanowiłam poświęcić właśnie im. Na początek przypomnijmy sobie ich formy we wszystkich przypadkach:
A teraz zróbmy ćwiczenie! Przeciągnij odpowiednie formy rzeczowników w puste miejsca, zgodnie z kontekstem.
A teraz ten sam tekst, ale tym razem musicie sami wpisać wszystkie poprawne formy!
Wielu z was wie, że jestem – jak to się mówi po polsku – łasuchem. Czyli osobą, która lubi słodycze, które nazywamy żartobliwie „małe co nieco”, bo tak nazywał je Kubuś Puchatek w polskim tłumaczeniu. W polskiej tradycji kulinarnej i cuekierniczej to „co nieco” wcale nie jest małe 😉 Możecie się o tym przekonać, robiąc ogromny zestaw ćwiczeń, które przygotowałam na ten temat!
Boże Narodzenie zbliża się ogromnymi krokami, proponuję więc dzisiejszego posta poświęcić całkowicie tradycjom Wigilii katolickiej i ich źródłom kulturowym. Artykuł ten opublikowałam wcześniej na stronie 
Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że Boże Narodzenie i poprzedzająca je Wigilia to ulubione święta Polaków. Właściwie nie ma w tym nic dziwnego: w nastrojowy zimowy wieczór cała rodzina zbiera się przy stole, płoną świece, w kącie stoi śliczna choinka, obwieszona bombkami i lampkami, na stole stoją smakołyki, które wiele gospodyń przygotowuje pieczołowicie w okresie przedświątecznym. W środku ciemnej, mroźnej zimy w naszych sercach zapala się płomyk nadziei na to, że nowo narodzony Chrystus wysłucha naszych modlitw.
Zacznijmy od samego czasu święta. W środku zimy, dwa dni po najkrótszej nocy w roku, w domach zapalano mnóstwo świec i rozpalano solidnie kominki. Dla nas siedzenie przy świecach kojarzy się z półmrokiem, ale jeśli przypomnieć sobie czasy sprzed wynalezienia prądu, stanie się jasne, że zapalenie kilkudziesięciu świec w domu oznaczało niezwykłą jasność. A światło – to nadzieja. Pogańskie święto z końca grudnia było tak zwanym świętem nowego słońca i niosło ono nadzieję na to, że połowa zimy już minęła i wkrótce przyroda przyniesie jasność, ciepło, długi dzień – a wraz z nimi plony, nowe życie i bezpieczeństwo.
Wreszcie nie mogę nie wspomnieć o najpiękniejszej i najbardziej wzruszającej moim zdaniem tradycji wigilijnej: puste miejsce przy stole. Oficjalnie, zgodnie z nauką Kościoła, jest to miejsce, które zostawiamy dla Chrystusa na pamiątkę po tym, że Józef z Marią bezskutecznie pukali do wielu domów, prosząc o schronienie. Gdy go nie znaleźli, Maria urodziła Chrystusa w stajence i ułożyła w żłóbku. Czekając co roku na ponowne przyjście Chrystusa, zostawiamy dla Niego nakrycie na wypadek, gdyby zapukał właśnie do naszych drzwi. Tak naprawdę jednak poganie również zostawiali dodatkowe naczynie przy stole. Nasi przodkowie o wiele mocniej wierzyli w niematerialny świat, uważali więc, że do Wigilii może dołączyć duch kogoś bliskiego, kto odszedł w minionym roku i chce powrócić do swoich ukochanych. Dodatkowe, puste naczynie jest przejmującym symbolem tragedii, bólu, żałoby i tęsknoty za osobą, która powinna była siedzieć przy tym stole, ale życie niestety zdecydowało inaczej. Najpiękniej i najgłębiej sens tego zwyczaju oddaje moim zdaniem „Kolęda dla nieobecnych” autorstwa Beaty Rybotyckiej. Piosenka ta – w jej wykonaniu – jest uważana za najpiękniejszą współczesną kolędę.
Jedyną prawdziwie chrześcijańską tradycją zdaje się być dzielenie się opłatkiem przed samą Wigilią, kiedy wszyscy symbolicznie przełamują się tym symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyjaźni i miłości, a jednocześnie składają sobie życzenia.
święcenie koszyczków z jedzeniem w Wielką Sobotę (przeddzień Wielkanocy). W koszyczku zazwyczaj są: jajka, kiełbasa, ser, chleb, sól i pieprz oraz tradycyjny wypiek Wielkanocny: mazurek (ciasto z bakaliami, dekorowane lukrem i rysunkiem Wielkanocnym) 
Boże Narodzenie już za pasem, wszyscy powoli zaczynamy szukać prezentów dla swoich bliskich. Postanowiłam więc napisać ćwiczenie o tym, jak znaleźć ten idealny prezent dla kogoś!
